Ngày 31-1-1961, cụ Natale Menzio, một nhà quí tộc đã chín mươi tuổi, một cựu học sinh vui tính của trường Pinerolo, kể lại: “Tôi đã được nói chuyện trực tiếp với Don Bosco hai lần, Ngài thật là kỳ diệu.
Vào một buổi sáng tháng năm, đang lên cầu thang thì tôi gặp Don Bosco. Đó là lần thứ nhất tôi ở trước mặt Ngài. Ngài chằm chằm nhìn tôi, hỏi tên rồi thân mật chào tôi.
Vài tháng sau Ngài đi Rôma. Khi trở về Valdocco, các học sinh long trọng đón mừng Ngài. Don Bosco lên lầu hai, rồi từ ban công Ngài chào tất cả và ném kẹo xuống. Ngày hôm đó tôi ốm phải nằm ở phòng bệnh.
Hôm sau, vừa vào phòng bệnh, Ngài đã nhận ra tôi và hỏi: “Menzio, con bệnh à?” Rồi Ngài thân mật chào tôi.
Vài ngày sau, tôi khỏi bệnh, nhưng lòng vẫn thắc mắc: Don Bosco mới chỉ gặp tôi một lần, mà lại có thể nhớ tên tôi. Ở Valdocco có hơn 600 học sinh và trong những tháng đó Ngài đã gặp hàng ngàn trẻ trong các cuộc hành trình của Ngài.
Tôi quyết định làm sáng tỏ điều này. Thế nên, một sáng nọ, tôi đứng chờ ở cầu thang. Lúc đó, Ngài đi dâng lễ, có cha Rua đi theo. Tôi lại gần Ngài và hỏi: “Thưa cha hôm đó làm thế nào cha có thể nhận ra con?” Thánh nhân mỉm cười rồi Ngài đặt tay trên tôi và nói: “Cha nhận ra con cái của cha ở khắp mọi nơi”.
Cái tinh tế của đức ái là lời chào, nhất là khi người ta có thể nêu được tên gọi trong lời chào. Trong cuốn “Nghệ thuật gây tình bạn”, Ông Dale Garnegie viết: “Bạn hãy nhớ rằng trong toàn thể ngữ vựng, tên gọi của một người là chữ đẹp và quan trọng nhất đối với họ”.
* Giữa con người và tên gọi có một sự đồng nhất huyền nhiệm. Tên gọi gợi lên con người và làm cho người đó cảm thấy mình hiện diện thật sâu xa. Chính vì thế, tên gọi đòi phải được kính trọng như con người. Khi một đứa trẻ nhận thấy thầy giáo hay nhà giáo dục không biết tên của nó, nó sẽ có cảm tưởng mình bị quên lãng. Nếu người ta đọc sai tên nó, nó sẽ bực tức: nhất là khi sự việc đó tái diễn.
* Như vậy phải nói gì về thói đặt tên riêng? Thông thường thói này biểu lộ ý hướng muốn hạ thấp người khác. Đặt tên riêng là vũ khí của người yếu. Họ đặt tên riêng để báo thù một cách bất chính người họ lệ thuộc. Đặt tên riêng cũng là một dấu hiệu của một tâm hồn tầm thường. Càng thuộc tầng lớp xã hội thấp kém, người ta càng ưa đặt tên riêng.
* Việc nhớ tên những người thuộc quyền tạo cho người lãnh đạo, quản đốc và nhà giáo dục một uy tín đặc biệt. Napôlêon đã gây hứng khởi cho binh lính của ông và nhận được nơi họ nhiều hy sinh là nhờ ông đọc được tên gọi của những người ông muốn chúc mừng và khen thưởng. Có truyền thuyết cho rằng ông biết tên từng người trong đoàn quân đông đảo của ông.
* Trẻ em sung sướng khi được gọi đúng tên. Đối với nó tên gọi là điều đẹp nhất. Đừng bao giờ gọi sai tên. Bạn muốn chinh phục trẻ em ư? Hãy làm như Don Bosco đã làm: gọi đích danh trẻ khi chào.
Tác giả: Lm. Carlô Ambrôgiô SDB
Người dịch: Lm. GB. Nguyễn Văn Thêm, SDB