Fr. Gildasio Mendes
Tháng 9 Năm 2022
Một môi trường sống mới tồn tại mà trong đó tất cả chúng ta đều tham gia. Thế giới đang thay đổi liên tục, nhanh chóng bởi kết nối kỹ thuật số, Internet và Trí tuệ nhân tạo.
Có những biến đổi mang tính thời đại đang diễn ra, trong mô hình và cách chúng hoạt động, đang hình thành nên thế giới hội tụ mà chúng ta đang sống: chúng liên quan đến cách chúng ta quản lý tiền, sự tiêu thụ, việc đầu tư, hệ thống an ninh, hệ thống y tế, cách thê chúng ta di chuyển, thế giới của giáo dục và giải trí. Chỉ trong vài thập kỷ gần đây, thế giới đã trải qua một sự thay đổi mô hình xã hội và nền văn hóa sâu sắc bởi công nghệ thông tin, Internet, mạng xã hội và điện thoại thông minh.
Rõ ràng, với sự phát triển của thế giới kỹ thuật số, một số thách đố cũng xuất hiện, chẳng hạn như bảo mật và quyền riêng tư; và giữa những thách đố khác, sự phân chia kỹ thuật số cũng cần được đề cập đến.
Với thế giới ảo và kỹ thuật số mà chúng ta đang sống, một thế giới liên tục chuyển đổi, hiện nay chúng ta đang sống trong một môi trường nhập vai, trong một môi trường mà chúng ta có tất cả địa chỉ liên hệ, dữ liệu và thông tin để làm việc, du lịch và di chuyển. Ngoài ra, việc robot hóa xã hội cũng là một thực tế cụ thể ở cả các công ty sản xuất công nghiệp lớn và tự động hóa trong các lĩnh vực như sức khỏe và sự an toàn.
Trang thông tin mở ra một biên cương mới cho các khoản đầu tư lớn sau điện thoại thông minh, nó đang tạo ra khả năng hòa mình chính nó trong một thế giới với các chiều kích khác nhau về thời gian, tâm lý và xã hội, đồng thời cũng mở ra kinh nghiệm thực tế của các mối quan hệ. Trang thông tin (một thuật ngữ do nhà triết học Luciano Floridi phát minh) là một thuật ngữ phức tạp.
Về bản chất, đó là một môi trường được tích hợp giữa thế giới thực và thế giới ảo, nơi thời gian và không gian đan xen và hợp nhất, để rồi cả trực tuyến và ngoại tuyến cũng tương tác với nhau.
Trong tình huống này, lĩnh vực tự động hóa và trí tuệ nhân tạo, thực tế ảo và thực tế tăng cường cũng đang mở rộng. Đây là cuộc gặp gỡ giữa con người, công nghệ và môi trường nhập vai, các khía cạnh cuộc sống của con người và xã hội xuất hiện trong phạm vi công cộng.
Khi chúng ta sử dụng thuật ngữ này – thực tế ảo (VR) và thực tế tăng cường (AR), trang thông tin – điều quan trọng là phải có một ý tưởng đơn giản về sự phức tạp của khái niệm này.
Do đó, thông qua 5 giác quan, với khả năng thị giác, âm thanh, khả năng nhạy bén và tương tác với các thiết bị (lắp đặt các công cụ ảo như kính 3D), chúng ta có thể bước vào một thực tế hiện tại mà chúng ta không có mặt, chúng ta có thể đắm mình (thông qua các giác quan) trong các thực tế tương tác khác nhau (được tạo ra từ con người và các thiết bị).
Gần đây hơn, Mark Zuckerberg, đã thông báo rằng Facebook sẽ trở thành sự đảo ngược. Đây là một thuật ngữ được tạo ra bởi nhà văn viễn tưởng Neal Stephenson, vào năm 1992, đơn giản để nói rằng có một thế giới ảo có thể là nơi sinh sống của các hình ảnh đại diện 3D của người thật.
Chúng ta có thể nói rằng thế giới đảo ngược là một vũ trụ có nhiều chiều khác nhau trong một vũ trụ song song. Hơn nữa, trong sự phức tạp của giao tiếp mà trang thông tin cung cấp cho chúng ta, chúng ta dần dần thấy ảnh hưởng của điều khiển học, di truyền học, chính trị học và trí tuệ nhân tạo, qua đó đã tạo thành một kính vạn hoa thực sự về môi trường giao tiếp, với sự đa dạng và thay đổi của chúng.
Có thể thấy, kỹ thuật số trở nên cực kỳ phức tạp khi chúng ta chèn nó vào giao tiếp giữa con người, giữa các cá nhân, cộng đồng và thể chế. Ngoài ra, có nhiều cách giải thích hiện tượng kỹ thuật số và bối cảnh kinh tế xã hội của nhân loại.
Các cách giải thích kỹ thuật số đưa ra cho chúng ta những tình huống thực tế có và sẽ có hậu quả cho hiện tại và tương lai của nhân loại.
Gần đây, có một số tác giả đề xuất một phản ánh dựa trên khái niệm của Anthropocen. Điểm xuất phát của các tác giả này là con người chúng ta, trong những thập kỷ qua và sự phát triển công nghệ, đã tạo ra một tác động lớn và tàn phá hành tinh này, làm thay đổi môi trường một cách rộng rãi và đáng kể, làm thay đổi hệ động vật, thực vật, đại dương, sinh vật và môi trường sống của chúng.
Những thay đổi này không chỉ ảnh hưởng đến hệ thống môi trường mà còn ảnh hưởng đến hệ thống phức tạp toàn cầu, văn hóa, quan hệ con người và cách sống.
Bất chấp một số bất đồng ý kiến giữa các nhà lý thuyết về quan điểm này, hiện nay có một số tác giả cho rằng chúng ta đang sống trong một kỷ nguyên mới, trong đó sự thay đổi môi trường và cách sống mới cùng tồn tại sự kết hợp giữa công nghệ và thế giới ảo. Massimo Rizzante – nhà thơ, nhà văn và dịch giả – lập luận rằng tôn giáo duy nhất còn lại trên thế giới ngày nay là tiến bộ khoa học kỹ thuật và đặt câu hỏi: liệu chúng ta có đang sống trong một xã hội hậu con người không?
Một tác giả nổi tiếng khác, Thomas Eriksen, một học giả về xã hội thông tin, đã đưa ra một tuyên bố gần chính xác đến một vấn đề rất quan trọng và đáng được khám phá: chúng ta đang sống trong một “nhân loại học về sự thay đổi nhanh chóng”, “một xã hội mất kiểm soát.” Tuy nhiên, có vẻ không đơn giản để lập luận cho một nhân chủng học về các đột biến của con người.
Giao tiếp ảo đã đưa con người vào một chiều không gian và thời gian mới, được đặc trưng bởi tốc độ, tính tức thời và tính tương tác. Thông qua một chiếc điện thoại di động, một thiếu niên 13 tuổi có thể làm phim, chỉnh sửa, đăng tải lên Internet và mạng xã hội, và có thể là kinh doanh nhờ năng khiếu đó, mà cậu ta có thể che giấu danh tính, tuổi tác và nguồn gốc của chính cậu ta.
Có rất nhiều nghiên cứu được công bố trong vòng 30 năm qua về các khía cạnh tâm lý, triết học, xã hội và giáo dục của thế giới ảo. Có một cuộc tranh luận liên tục về việc liệu chúng ta có đang thực sự trải nghiệm về sự ưu việt của công nghệ hay không, liệu thế giới ảo có đang trở thành một tôn giáo mới hay không, liệu chúng ta có thể tiếp tục sống đắm chìm trong môi trường kỹ thuật số mà không có một nền luân lý mang lại cho chúng ta sự an toàn, tự do, trách nhiệm và sự công bằng. Tính ưu việt của công nghệ.
Có những nỗ lực đối thoại, ví dụ, giữa triết học và lĩnh vực ảo, tâm lý học và trí tuệ nhân tạo, thần học và khoa học thần kinh. Theo quan điểm của tôi, chính xác ở thời điểm này, chúng ta nhận thấy những ẩn khuất và thách đố lớn đối với cuộc đối thoại này.
Ví dụ, trí tuệ nhân tạo đối thoại rất tốt với khoa học thần kinh vì nó thúc đẩy mối quan hệ của bộ não con người với logic kỹ thuật số và lĩnh vực ảo. Mối quan hệ này ủng hộ logic của tự động hóa, nhưng nó tìm thấy một trở ngại rất nghiêm trọng liên quan đến ý chí tự do của con người, lương tâm, sự tự do.
Đối với nhân học, triết học, nhân văn, nhận thức, tâm lý phân tích, tự do, ý thức, ý chí tự do, trong trường hợp của phân tâm học (vai trò của vô thức) là những yếu tố cơ bản của các nhận thức luận tương ứng. Tìm ra cách thiết lập một cuộc đối thoại giữa các ngành khoa học này với khoa học thần kinh và trí tuệ nhân tạo sẽ là một thách đố lớn cho tương lai.
Trong khi một số người đề xuất tầm nhìn về sự đột biến của con người trong mối quan hệ với công nghệ (thực tế tăng cường, sự đảo ngược), trái lại, cũng có những người cực kỳ chỉ trích công nghệ, cho rằng lĩnh vực ảo đã khiến chúng ta ngừng sống/ ngừng trải nghiệm thực tế, và công nghệ thông tin là một phương thức mới để kiểm soát con người và xã hội.
Trong phần 3 tiếp theo, chúng ta sẽ thấy rằng những thách đố lớn đang xuất hiện trong bối cảnh mới này kỹ thuật số. Thách đố lớn được thể hiện, bởi thực tế là công nghệ không phải là trung lập. Thực ra, lĩnh vực ảo xuất hiện trong vũ trụ phức tạp của sự phát triển của tư bản, chính trị, các hệ tư tưởng khác nhau của các nhóm và sự thống trị của các công ty mà vốn và nghiên cứu của họ có quyền kiểm soát cấu trúc, tổ chức và nội dung của Internet và các mạng xã hội. Hơn nữa, mọi thứ đều được kết nối với nhau: hệ thống công nghệ, kinh tế, y tế, giáo dục, an ninh và xung đột lợi ích giữa Nhà nước và các Tập đoàn.
Chuyển ngữ: Lê Hồ, SDB
Nguồn: SDB.ORG