SUY NIỆM HẰNG NGÀY
Lễ nhớ Thánh Martinô de Porres, Tu sĩ
🕊️ 1. LỜI CHÚA
Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Luca (Lc 14, 12-14)
Khi ấy, Đức Giêsu nói với kẻ đã mời Người rằng: “Khi nào ông đãi khách ăn trưa hay ăn tối, thì đừng mời bạn bè, anh em, hay bà con, hoặc láng giềng giàu có, kẻo họ cũng mời lại ông, và như thế ông được đáp lễ rồi. Trái lại, khi ông đãi tiệc, hãy mời những người nghèo khó, tàn tật, què quặt, đui mù.1
Ông sẽ được phúc, vì họ không có gì đáp lễ ông; và Thiên Chúa sẽ đáp lễ ông trong ngày các kẻ công chính sống lại.”
Ý chính: Chúa Giêsu dạy chúng ta về lòng quảng đại đích thực. Ngài mời gọi chúng ta vượt qua sự trao đổi sòng phẳng “có qua có lại” của thế gian, để thực hành lòng bác ái vô vị lợi, nhắm đến những người không có khả năng đền đáp. Phần thưởng đích thực của chúng ta đến từ chính Thiên Chúa.
💡 2. GIẢI THÍCH LỜI CHÚA
Bài Tin Mừng hôm nay được đặt trong bối cảnh Chúa Giêsu đang dùng bữa tại nhà một ông thủ lãnh nhóm Pharisêu (bối cảnh bắt đầu từ Lc 14, 1). Ngài không chỉ là khách mời, mà còn là một vị Thầy đang quan sát và dạy dỗ.
Lời dạy của Chúa Giêsu nhắm thẳng vào ông chủ nhà, cũng là nhắm vào tâm lý chung của con người: chúng ta thường có xu hướng “đầu tư” vào các mối quan hệ. Chúng ta mời người này vì họ có địa vị, mời người kia vì họ giàu có. Đó là một sự trao đổi, một tính toán khôn ngoan của người đời: “kẻo họ cũng mời lại ông, và như thế ông được đáp lễ rồi”.
Chúa Giêsu không cấm chúng ta mời bạn bè hay người thân. Nhưng Ngài muốn chúng ta thực hiện một cuộc cách mạng trong tư duy: Tình yêu Kitô giáo không phải là một hợp đồng “tôi cho anh, anh cho tôi”. Tình yêu đích thực phải mô phỏng tình yêu của Thiên Chúa: một tình yêu nhưng không, ban phát, cho đi mà không cần nhận lại.
Khi Ngài nói “hãy mời những người nghèo khó, tàn tật, què quặt, đui mù”, Ngài đang chỉ đến những người đứng bên lề xã hội, những người không có gì trong tay để “đáp lễ”. Đây mới là lòng quảng đại thuần khiết. Chúa Giêsu đang chuyển hướng cái nhìn của chúng ta từ phần thưởng tạm thời sang phần thưởng vĩnh cửu: “Ông sẽ được phúc… Thiên Chúa sẽ đáp lễ ông.”
🔗 3. LIÊN HỆ VỚI BÀI ĐỌC I (Rm 11, 29-36)
Sợi dây liên kết giữa hai bài đọc hôm nay chính là khái niệm về lòng thương xót nhưng không của Thiên Chúa.
Bài Tin Mừng mời gọi chúng ta cho đi cách vô vị lợi. Bài Đọc I (trích thư Rôma) giải thích tại sao chúng ta phải làm như vậy: vì đó chính là cách Thiên Chúa đã đối xử với chúng ta.
Thánh Phaolô đang chiêm ngắm mầu nhiệm cứu độ vĩ đại, trong đó cả dân Do Thái (những người được chọn trước) và dân ngoại (những người “ngoài lề”) đều đã từng “không vâng phục”. Nhưng Phaolô kết luận: “Thiên Chúa đã giam hãm mọi người trong tội không vâng phục, để tỏ lòng thương xót đối với mọi người” (Rm 11, 32).
Lòng thương xót của Chúa không phải là thứ chúng ta “xứng đáng” hay “làm việc” để có được. Đó là một ân huệ nhưng không. Chúng ta được cứu độ không phải do công trạng, mà do ân sủng.
Nếu Thiên Chúa—Đấng giàu sang vô cùng—đã “mời” chúng ta vào “bữa tiệc Nước Trời” khi chúng ta còn là những kẻ tội lỗi, “nghèo khó, tàn tật” về mặt thiêng liêng và không có gì để đáp lễ Ngài, thì làm sao chúng ta (những kẻ đã nhận ơn) lại có thể sống tính toán, chỉ “mời” những ai có thể đền đáp lại mình?
Lòng quảng đại vô vị lợi (Tin Mừng) chính là phản ứng tất yếu của một con tim đã cảm nhận sâu sắc lòng thương xót vô điều kiện (Bài Đọc I).
🪞 4. SUY NIỆM VÀ ĐÀO SÂU
1. Phá vỡ vòng luẩn quẩn của sự tính toán
Trong cuộc sống, chúng ta rất dễ rơi vào cám dỗ của sự tính toán. Chúng ta làm việc này để được ghi nhận, chúng ta giúp người kia để mong họ giúp lại, chúng ta phục vụ cộng đoàn để được khen ngợi. Chúa Giêsu mời gọi chúng ta thanh tẩy động lực của mình. Tình yêu đích thực là khi chúng ta làm một việc tốt và ngay lập tức “quên” nó đi, không mong chờ một lời cảm ơn, một sự đền đáp. Đó là lúc chúng ta thực sự giống Chúa, Đấng “cho mặt trời của Người mọc lên soi sáng kẻ xấu cũng như người tốt” (Mt 5, 45).
Hôm nay, hãy ý thức làm một việc tốt cách âm thầm. Hãy làm điều đó chỉ vì tình yêu, và dâng nó cho một mình Chúa biết. Đó có thể là sự hy sinh lắng nghe người khác, sự tha thứ cho người làm mình tổn thương, hay một đóng góp âm thầm cho người thiếu thốn.
2. “Mời người nghèo”: Tấm gương của Thánh Martinô de Porres
Hôm nay, Giáo hội kính nhớ Thánh Martinô de Porres, một tu sĩ Dòng Đa Minh. Ngài chính là hiện thân sống động của Lời Chúa hôm nay. Sinh ra là con lai (cha là người Tây Ban Nha, mẹ là người da đen gốc Phi), Martinô đã nếm trải sự kỳ thị và bị coi là “ngoài lề” ngay từ thời thơ ấu. Chính vì thế, ngài có một trái tim nhạy cảm đặc biệt với những người bị xã hội vứt bỏ.
Ngài đã không “mời” người nghèo theo nghĩa bóng, mà là mời họ theo nghĩa đen. Ngài biến tu viện thành nơi trú ẩn cho các bệnh nhân, người nghèo đói, bất kể màu da hay địa vị. Ngài chăm sóc họ bằng tất cả lòng khiêm hạ và tình yêu thương, nhìn thấy chính Chúa Giêsu trong “những người nghèo khó, tàn tật, què quặt, đui mù”. Ngài đã sống trọn vẹn tinh thần “cho đi mà không mong đáp lễ”, vì chính ngài cũng chẳng có gì để “đáp lễ” ai ngoài tình yêu.
Minh họa: Thánh Martinô thường nói: “Bác ái là đức tính cao trọng nhất. Không có bác ái, không có nhân đức nào đáng kể.” Ngài đã sống điều đó khi khiêm tốn làm những công việc hèn mọn nhất trong tu viện, từ quét nhà, nấu bếp, đến chăm sóc bệnh nhân hủi.
3. Động lực vĩnh cửu: “Thiên Chúa sẽ đáp lễ”
Chúa Giêsu không nói rằng làm phúc thì không có phần thưởng. Ngài chỉ nói phần thưởng đó không đến từ thế gian này. Ngài cam kết: “Thiên Chúa sẽ đáp lễ ông trong ngày các kẻ công chính sống lại.” Đây là một lời hứa giải thoát chúng ta. Nó giải thoát chúng ta khỏi nỗi thất vọng khi bị vô ơn. Nó giải thoát chúng ta khỏi sự mệt mỏi khi việc tốt của mình không ai thấy. Thánh Martinô đã sống triệt để niềm tin này. Ngài chịu đựng sự sỉ nhục, khinh miệt và chỉ tìm kiếm một phần thưởng duy nhất: được ở gần Chúa. Động lực của chúng ta là niềm tin vào sự sống lại.
⛪ 5. SUY TƯ CỦA GIÁO HỘI
Hôm nay, Lời Chúa trong Tin Mừng (Lc 14, 12-14) và cuộc đời của Thánh Martinô de Porres gặp nhau cách trọn vẹn. Thánh Martinô là một trong những vị thánh đầu tiên của Tân Thế Giới, và ngài được gọi là “Thánh của Bác ái”.
Đức Thánh Cha Gioan XXIII, khi tuyên thánh cho Martinô, đã gọi ngài là “Martinô của Bác ái”. Ngài nói: “Thánh Martinô, luôn tuân theo lời Thầy Chí Thánh, đã yêu thương anh chị em mình bằng một tình yêu sâu sắc, một tình yêu bắt nguồn từ đức tin không lay chuyển và lòng khiêm nhường sâu thẳm. Ngài yêu thương họ vì ngài coi họ là con cái Thiên Chúa và là anh em của mình. Ngài yêu thương họ hơn cả chính mình… Ngài tha thứ cho cả những lời sỉ nhục cay đắng nhất, vì ngài tin rằng mình còn đáng bị phạt nặng hơn nữa vì tội lỗi của mình.”
Cuộc đời của Thánh Martinô là một lời giải thích sống động cho Tin Mừng hôm nay. “Đãi tiệc” không chỉ là cho của cải vật chất, mà còn là cho đi phẩm giá. Khi xã hội kỳ thị Martinô vì ngài là con lai, ngài đã đáp lại bằng cách ôm lấy tất cả những ai bị kỳ thị. Ngài đã không mời “bạn bè giàu có” (những người có địa vị) để tìm kiếm sự công nhận. Ngài đã “mời” những người bệnh dịch, trẻ mồ côi, nô lệ da đen, và cả những con vật bị bỏ rơi. Ngài thực sự đã sống “bác ái vô vị lợi” mà Chúa Giêsu rao giảng.
🌱 6. HƯỚNG SỐNG VÀ THỰC HÀNH
-
Hành động cụ thể: Noi gương Thánh Martinô, hôm nay, hãy làm một việc phục vụ khiêm tốn mà không ai biết đến (như dọn dẹp một không gian chung, nhường chỗ cho người khác, lắng nghe một người bị bỏ rơi).
-
Hướng sống dài hạn: Tập nhìn thấy Chúa Giêsu nơi những người bị xã hội coi thường nhất. Xin Chúa giúp chúng ta vượt qua mọi định kiến về màu da, tôn giáo, địa vị xã hội, để thực hành lòng bác ái tinh tuyền như Chúa dạy và như Thánh Martinô đã sống.
🙏 7. LỜI CẦU NGUYỆN KẾT THÚC
Lạy Chúa Giêsu, Ngài đã yêu thương chúng con bằng tình yêu nhưng không khi chúng con còn là tội nhân, và đã mời chúng con vào Bữa Tiệc Nước Trời.
Xin ban cho con trái tim quảng đại của Chúa, để con vượt qua mọi tính toán ích kỷ. Xin cho con biết cho đi mà không mong đền đáp, biết phục vụ mà không tìm lợi lộc.
Nhờ lời chuyển cầu của Thánh Martinô de Porres, xin dạy con biết khiêm nhường phục vụ, và can đảm “mời” những người cô đơn, bị lãng quên, và nghèo khổ vào cuộc đời con, để con nhận ra chính Chúa nơi họ. Xin cho niềm hy vọng vào phần thưởng Nước Trời là động lực duy nhất cho mọi hành động bác ái của con. Amen.