Chào quý ông bà và anh chị em,
Ngày hôm qua, chúng ta đã chiêm ngắm một Chúa Giêsu can đảm và kiên định trước Hêrôđê, nhưng cũng đầy dịu dàng như “gà mẹ” khóc thương Giêrusalem. Hôm nay, chúng ta lại thấy Ngài trong một bối cảnh khác: một bữa tiệc căng thẳng tại nhà một người Pharisêu, nơi mọi ánh mắt đang “dò xét” Ngài.
Giữa cạm bẫy của lề luật và sự thôi thúc của tình yêu, Chúa Giêsu sẽ hành động thế nào? Xin Thánh Thần Chúa hướng dẫn chúng ta trong giờ suy niệm này.
🕊️ 1. LỜI CHÚA
Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Luca (Lc 14, 1-6)
Một ngày sabát kia, Đức Giêsu đến nhà một ông thủ lãnh nhóm Pharisêu để dùng bữa: họ cố ý dò xét Người. Và kìa, trước mặt Người, có một người mắc bệnh phù thũng. Người lên tiếng hỏi các nhà thông luật và các người Pharisêu: “Có được phép chữa bệnh ngày sabát hay không?”
Nhưng họ làm thinh. Người đỡ lấy bệnh nhân, chữa khỏi và cho về. Rồi Người nói với họ: “Ai trong các ông có con trai hay con bò sa xuống giếng, mà lại không kéo nó lên ngay, dù là ngày sabát?”
Và họ không thể đáp lại những lời đó.
Tóm tắt nội dung chính:
Vào ngày Sabát, khi đang dùng bữa và bị dò xét gắt gao, Chúa Giêsu đã chủ động chữa lành một người bệnh phù thũng. Ngài đặt câu hỏi cho các nhà thông luật về tính hợp pháp của hành động này và dùng một ví dụ thực tế (con trai hay con bò rơi xuống giếng) để khẳng định rằng lòng thương xót và nhu cầu cứu giúp con người vượt lên trên sự tuân giữ lề luật Sabát một cách cứng nhắc.
💡 2. GIẢI THÍCH LỜI CHÚA
-
Bối cảnh: Đây là một bữa tiệc, nhưng không phải là một bữa tiệc thân mật. Chúa Giêsu là khách mời danh dự, nhưng cũng là đối tượng bị “cố ý dò xét” (tiếng Hy Lạp paratēroumenoi). Những người Pharisêu không mời Ngài vì lòng mến, mà để gài bẫy Ngài. Người bệnh phù thũng (một chứng bệnh gây tích nước, sưng phù, rất khó chịu) có lẽ đã được họ cố tình sắp đặt ở đó.
-
Vấn đề: Ngày Sabát. Theo truyền thống nghiêm ngặt của các luật sĩ, chữa bệnh bị coi là “làm việc” và bị cấm trong ngày Sabát, trừ khi tính mạng bị đe dọa trực tiếp (người bệnh này không nguy kịch đến chết ngay).
-
Hành động của Chúa Giêsu: Ngài hoàn toàn nhận thức được cái bẫy. Nhưng thay vì né tránh, Ngài chủ động tấn công: “Có được phép chữa bệnh ngày sabát hay không?” Sự im lặng của họ (“họ làm thinh”) cho thấy sự bối rối và giả hình. Họ không thể nói “Không” vì điều đó trái với lòng trắc ẩn cơ bản, nhưng họ cũng không dám nói “Có” vì điều đó vi phạm truyền thống của họ.
-
Lý luận của Chúa Giêsu: Sau khi chữa lành (một hành động dứt khoát của Tình Yêu), Ngài dùng một lý luận không thể chối cãi. Các ông coi trọng tài sản (con bò) hay gia đình (con trai) của mình. Khi chúng gặp nạn, các ông hành động ngay lập tức, bất kể là ngày Sabát. Vậy tại sao lại cấm Ta cứu một con người, một hình ảnh của Thiên Chúa, đang đau khổ?
-
Thông điệp trung tâm: Chúa Giêsu tái lập trật tự đúng đắn. Ngày Sabát (và mọi lề luật tôn giáo) được tạo ra vì con người, để tôn vinh Thiên Chúa và cứu giúp tha nhân, chứ không phải con người bị tạo ra để làm nô lệ cho lề luật. Lòng thương xót phải luôn là tiêu chuẩn tối cao.
🔗 3. LIÊN HỆ VỚI BÀI ĐỌC I (Rm 9, 1-5)
Thoạt nhìn, Bài Đọc I (nỗi đau của Phaolô vì dân tộc mình) và bài Tin Mừng (tranh luận về luật Sabát) có vẻ khác nhau. Nhưng chúng liên kết với nhau một cách sâu sắc ở bi kịch của sự cứng lòng nhân danh lề luật.
-
Bài Đọc I (Phaolô): Thánh Phaolô (một cựu Pharisêu xuất sắc) bày tỏ “nỗi sầu khổ, đớn đau khôn xiết” trong lòng. Tại sao? Vì dân tộc của Ngài, người Israel, là những người đã nhận được mọi ân huệ: “được làm nghĩa tử, được thấy vinh quang, được các giao ước, Lề Luật, việc phượng tự và các lời hứa…”. Họ có tất cả, nhưng họ lại vấp ngã ngay tại điều quý giá nhất: họ từ chối Đức Kitô.
-
Tin Mừng (Luca): Những người Pharisêu trong bữa tiệc chính là hình ảnh cụ thể của bi kịch mà Phaolô mô tả. Họ là những người nắm giữ “Lề Luật”, “việc phượng tự”. Họ quá bám víu vào những đặc ân này đến mức chúng trở thành một bức tường ngăn cản họ nhận ra chính Thiên Chúa của Lòng Thương Xót (Đức Giêsu) đang đứng trước mặt họ.
-
Sợi dây liên kết: Cả hai bài đọc đều cảnh báo về một đức tin chỉ dựa trên đặc ân (“tôi là dân riêng”) hay lề luật (“tôi giữ luật”) mà thiếu vắng Tình Yêu và Lòng Thương Xót. Thánh Phaolô đau đớn vì sự mù quáng này. Chúa Giêsu đương đầu với sự mù quáng này.
🪞 4. SUY NIỆM VÀ ĐÀO SÂU
1. Lòng thương xót lớn hơn lề luật
Chúa Giêsu không đến để bãi bỏ lề luật, nhưng để kiện toàn nó (xem Mt 5, 17). Kiện toàn lề luật chính là đổ đầy tình yêu vào lề luật. Bất cứ luật lệ nào, dù là luật đạo (giữ chay, đi lễ, đọc kinh…) hay luật đời, nếu nó ngăn cản chúng ta thể hiện lòng xót thương, thì nó đã đi ngược lại ý muốn của Thiên Chúa. Người Pharisêu thấy một vấn đề (vi phạm luật Sabát). Chúa Giêsu thấy một con người (đang đau khổ vì bệnh tật). Chúng ta thường có xu hướng giống người Pharisêu: chúng ta thấy tội lỗi, thấy sự vi phạm, thấy sự khó chịu… trước khi chúng ta thấy được nỗi đau và nhu cầu được yêu thương của một con người.
-
Minh họa: “Ta muốn lòng nhân từ, chứ không cần lễ tế. Ta đến không phải để kêu gọi người công chính, mà để kêu gọi người tội lỗi.” (Mt 9, 13).
2. Can đảm làm điều tốt bất chấp “bị dò xét”
Chúa Giêsu biết rõ Ngài đang bị theo dõi. Bữa tiệc là một cái bẫy. Ngài hoàn toàn có thể chọn giải pháp an toàn: phớt lờ người bệnh, hoặc hẹn ông ta vào ngày hôm sau. Nhưng Ngài đã không làm vậy. Ngài đã hành động dứt khoát vì Tình Yêu.
Trong cuộc sống, chúng ta thường xuyên đối mặt với sự “dò xét” của người khác. Chúng ta sợ bị nói ra nói vào, sợ bị hiểu lầm, sợ bị chỉ trích khi làm một điều gì đó khác với “lệ thường”. Nỗi sợ đó làm tê liệt lòng tốt của chúng ta. Chúa Giêsu mời gọi chúng ta vượt qua nỗi sợ “mất lòng người đời” để làm điều “đẹp lòng Thiên Chúa”, đó là hành động vì yêu thương, nhất là yêu thương người bé mọn, bị loại trừ.
-
Minh họa: “Phúc thay anh em khi vì Thầy mà bị người ta sỉ vả, bách hại… Anh em hãy vui mừng hớn hở, vì phần thưởng dành cho anh em ở trên trời thật lớn lao.” (Mt 5, 11-12).
3. Sự giả hình của việc tuân giữ luật lệ
Lý luận của Chúa Giêsu (“Con trai hay con bò sa xuống giếng…”) đã vạch trần sự giả hình của các Pharisêu. Họ sẵn sàng phá luật Sabát vì lợi ích vật chất (con bò) hoặc tình cảm cá nhân (con trai), nhưng họ lại khắt khe không cho phép phá luật vì lòng thương xót đối với một người xa lạ.
Chúng ta cũng dễ rơi vào sự giả hình này. Chúng ta có thể rất nghiêm khắc về các quy tắc đạo đức với người khác, nhưng lại dễ dàng du di cho chính mình hoặc người thân của mình. Chúng ta lên án người khác bỏ lễ Chủ Nhật, nhưng chúng ta lại có thể bỏ cầu nguyện vì bận xem một trận bóng đá. Chúa Giêsu mời gọi chúng ta sống một đức tin chân thực, có lòng thương xót với mọi người như cách chúng ta muốn được thương xót.
-
Minh họa: “Họ không thể đáp lại những lời đó.” Sự im lặng của họ là sự im lặng của những người bị vạch trần.
⛪ 5. SUY TƯ CỦA GIÁO HỘI
Đức Thánh Cha Phanxicô đã nhiều lần cảnh báo các tín hữu về mối nguy hiểm của “sự cứng nhắc” (rigidity), vốn là thái độ của các Pharisêu và luật sĩ trong Tin Mừng hôm nay.
Trong một bài giảng (19/10/2018), Đức Thánh Cha đã chỉ ra rằng những người cứng nhắc này bám vào lề luật nhưng lại có “một trái tim đóng kín”, họ đã “quên mất công lý, lòng thương xót và lòng trung tín”. Ngài nói:
“Sự cứng nhắc này là một nỗ lực nhằm biến đức tin của mình thành một hệ tư tưởng… Họ mang Lề Luật trong trái tim mình, nhưng đó là một trái tim bị xơ cứng… Họ là những người đóng kín, sợ hãi sự tự do của Thiên Chúa, sợ hãi tình yêu… Con đường của Chúa Giêsu thì khác: đó là lòng thương xót. Ngài tha thứ, Ngài chữa lành, Ngài hiểu.”
Giáo huấn của Đức Thánh Cha mời gọi chúng ta hãy cẩn thận. Sự tuân thủ luật lệ là cần thiết, nhưng nó không bao giờ được phép làm chúng ta trở nên kiêu ngạo, xét đoán và đóng cửa trái tim mình trước nỗi đau của tha nhân. Lòng thương xót phải luôn là nhịp đập của Giáo Hội và của mỗi Kitô hữu.
🌱 6. HƯỚNG SỐNG VÀ THỰC HÀNH
-
Một hành động cụ thể: Hôm nay, khi bạn thấy mình sắp sửa xét đoán một ai đó vì họ làm điều gì đó “không đúng luật” (dù là luật Đạo hay luật Đời), hãy dừng lại 10 giây. Hãy cố gắng thay lời xét đoán bằng một lời cầu nguyện: “Lạy Chúa, xin cho con thấy nỗi đau của họ, như Chúa đã thấy.”
-
Một hướng sống dài hạn: Hãy “chữa lành” một người nào đó đang bị “phù thũng” trong cộng đoàn (bị cô lập, bị xa lánh, bị coi thường). Hãy chủ động làm một việc tốt cho họ (một lời hỏi thăm, một cử chỉ giúp đỡ) bất chấp sự “dò xét” hay lời bàn tán của những người xung quanh.
🙏 7. LỜI CẦU NGUYỆN KẾT THÚC
Lạy Chúa Giêsu, Chúa đã không ngần ngại phá vỡ những lề luật cứng nhắc để mang lại cho con người sự chữa lành và tự do. Xin giải phóng trái tim con khỏi sự ích kỷ, kiêu ngạo và thói quen xét đoán.
Xin cho con một trái tim biết “sầu khổ” như Thánh Phaolô trước sự cứng lòng của thế gian, và một đôi tay can đảm như Chúa để hành động vì lòng thương xót. Xin giúp con luôn nhớ rằng: yêu thương tha nhân chính là chu toàn Lề Luật của Chúa một cách hoàn hảo nhất. Amen.