Yêu Thương Là Linh Hồn Của Lề Luật
Anh chị em Giáo dân thân mến,
Hôm nay, giữa tuần Phụng vụ, chúng ta được mời gọi kỷ niệm Lễ nhớ Thánh Têrêxa Giêsu, Trinh Nữ, Tiến Sĩ Hội Thánh – một nhà cải cách vĩ đại, người đã dạy chúng ta về con đường nội tâm dẫn đến sự kết hiệp với Thiên Chúa. Bài Tin Mừng hôm nay, một lần nữa, đưa chúng ta trở lại với đề tài căn cốt của đời sống Kitô hữu: sự chân thật của lòng mến phải là tiêu chuẩn cao nhất, vượt trên mọi luật lệ và hình thức bên ngoài.
📖 Cấu Trúc Phụng Vụ Lời Chúa
- Bài Đọc I: Tông Đồ Phao-lô Gửi Tín Hữu Rô-ma (Rm 2,1-11)
“Này anh, anh xét đoán người khác, nhưng chính anh cũng làm như họ, nên anh không tài nào bào chữa được. Anh là ai mà xét đoán người khác? Anh xét đoán họ, nhưng chính anh lại làm như họ, thì anh phải biết rằng: khi xét đoán họ, anh đã tự lên án mình… Vì không phải những người nghe Lề Luật là công chính trước mặt Thiên Chúa, nhưng những người tuân giữ Lề Luật mới được Thiên Chúa kể là công chính.”
Ý Chính: Thánh Phao-lô cảnh báo về thói xét đoán kiêu căng. Ngài khẳng định rằng, tất cả mọi người, dù Do-thái hay dân ngoại, đều phải chịu sự phán xét công minh của Thiên Chúa. Sự công chính không đến từ việc biết luật hay nghe luật, mà đến từ việc thực hành luật một cách chân thật. Điều này đặt nền tảng cho sứ điệp Tin Mừng: việc giữ luật phải được thể hiện trong hành động cụ thể, chứ không phải là lý do để xét đoán tha nhân.
- Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Lu-ca (Lc 11,42-46)
“Khốn cho các người, hỡi những người Pha-ri-sêu! Các ngươi nộp thuế thập phân về bạc hà, vân hương, và đủ thứ rau cỏ, mà xao lãng lẽ công bình và lòng yêu mến Chúa1. Các điều này mới đáng lẽ các ngươi phải làm, mà cả các điều kia nữa các ngươi cũng không được bỏ… Khốn cho các người là các luật sĩ! Các ngươi chất lên vai người ta những gánh nặng không thể mang nổi, mà chính các ngươi thì không dùng ngón tay đụng tới!”
Ý Chính: Chúa Giêsu công khai tuyên bố “Khốn cho các ngươi” đối với người Pha-ri-sêu và Luật sĩ. Tội lỗi của họ không phải là giữ luật, mà là xao lãng điều căn cốt (công bình và yêu mến Chúa) để chỉ chú trọng vào điều vụn vặt (thuế thập phân rau cỏ). Chúa vạch trần thói giả hình khi họ bắt người khác giữ luật nghiêm ngặt, còn bản thân thì trốn tránh trách nhiệm. Người khẳng định: Yêu thương và Công bình mới là linh hồn của lề luật.
🕊️ Suy Niệm: Đừng Trở Thành Chiếc Cân Bỏ Quên Lòng Mến
Anh chị em thân mến,
Lời Chúa hôm nay tiếp tục vạch trần một căn bệnh tâm linh rất phổ biến, không chỉ thời Chúa Giêsu mà ngay cả trong cộng đoàn Giáo dân chúng ta hôm nay: bệnh sùng bái hình thức và thiếu tình yêu. Chủ đề Công bình và Lòng yêu mến (Tin Mừng) phải đi đôi với lời cảnh báo Đừng xét đoán (Bài Đọc I).
- Cái Bẫy của Sự Chi Tiết và Nghi Thức
Chúa Giêsu không hề cấm nộp thuế thập phân hay các luật lệ khác. Ngài nói: “Các điều này mới đáng lẽ các ngươi phải làm, mà cả các điều kia nữa các ngươi cũng không được bỏ.” Vấn đề không nằm ở việc làm hay không làm, mà ở thứ tự ưu tiên và động lực của việc làm đó.
Người Pha-ri-sêu đã biến việc giữ luật thành một chiếc cân vô cảm:
- Họ cân đong từng cọng bạc hà, vân hương để nộp thuế thập phân cho đủ, nhưng lại bỏ quên hai giá trị nặng ký nhất: Công bình và Lòng yêu mến Chúa.
- Họ thích những chỗ danh dự (ở hội đường, trên bàn tiệc) – nơi mọi người có thể thấy sự đạo đức của họ, nhưng lại không sẵn lòng dùng “ngón tay” để gánh đỡ gánh nặng cho người khác.
Đối với người Giáo dân hiện đại, “bạc hà, vân hương” chính là:
- Việc hoàn thành nghĩa vụ đi lễ Chúa Nhật, đóng góp tiền bạc.
- Việc tỉ mỉ giữ gìn những hình thức bên ngoài: đeo ảnh, đọc kinh to tiếng, kiêng cữ thức ăn theo luật…
Nếu chúng ta hoàn thành tất cả những việc đó mà lại bỏ quên sự Công bình (sự trung thực, tôn trọng quyền lợi của người khác, ngay thẳng trong công việc) và Lòng yêu mến Chúa (yêu thương người nghèo, tha thứ cho kẻ xúc phạm), thì chúng ta đang đi vào vết xe đổ của người Pha-ri-sêu. Chúa Giêsu cảnh báo: Lòng mến chính là linh hồn của lề luật. Thiếu lòng mến, mọi việc đạo đức đều trở thành gánh nặng không thể mang nổi cho cả ta và người khác.
- Công Bình và Yêu Mến: Con Đường Nội Tâm Của Thánh Têrêxa
Hôm nay là Lễ Thánh Têrêxa Giêsu. Ngài là một nhà thần nghiệm, một Tiến sĩ Hội Thánh, người đã vạch ra con đường nên thánh dựa trên Tình yêu nội tâm và sự chân thật triệt để.
Thánh Têrêxa dạy chúng ta về “Lâu đài Nội Tâm”. Ngài mời gọi chúng ta đừng dừng lại ở những hành lang bên ngoài (tức là những nghi thức), mà hãy tiến sâu vào Phòng Trung Tâm, nơi Chúa Kitô ngự trị và nơi Tình yêu được kết hiệp trọn vẹn. Ngài cũng nhấn mạnh rằng:
“Sự hoàn thiện đích thực không hệ tại ở những việc khổ chế vĩ đại, nhưng ở việc thực hiện thánh ý Thiên Chúa trong những điều nhỏ nhặt, và ở lòng khiêm nhường và tình yêu thương huynh đệ.” (Dựa trên giáo huấn của Thánh Têrêxa Giêsu)
Lời dạy này lặp lại chính Tin Mừng hôm nay: Giữ luật là tốt, nhưng phải được thúc đẩy bởi Công bình (sống đúng, sống thật) và Yêu Mến (sống vì người khác). Đừng bao giờ biến Lời Chúa hay luật Hội Thánh thành cây gậy để xét đoán người khác, như Thánh Phao-lô đã cảnh báo: “Anh xét đoán họ, nhưng chính anh lại làm như họ, thì anh phải biết rằng: khi xét đoán họ, anh đã tự lên án mình.”
- Huấn Từ Giáo Hội: Đừng Sợ Hãi, Hãy Yêu Thương
Trong Tông huấn Amoris Laetitia (Niềm Vui Tình Yêu), Đức Thánh Cha Phanxicô mời gọi chúng ta loại bỏ thái độ duy luật cứng nhắc (luật lệ trên hết) để ưu tiên cho Lòng Thương Xót và sự trưởng thành của lương tâm:
“Luật lệ là tốt, nhưng nếu luật lệ không phục vụ cho sự thiện của con người và sự lớn lên trong ân sủng và lòng mến, thì nó sẽ trở thành gánh nặng không thể chịu nổi.” (Dựa trên tinh thần Amoris Laetitia)
Sống đạo không phải là sống trong nỗi sợ hãi vi phạm luật, mà là sống trong niềm vui của tình yêu đã được tự do ban tặng. Anh chị em Giáo dân hãy nhớ rằng, điều Chúa muốn ở chúng ta không phải là sự hoàn hảo về kỹ thuật trong việc giữ luật, mà là một trái tim sẵn sàng yêu thương và hành động công bình.
🎯 Ứng Dụng Thực Tế Trong Tuần
Để sống lời Chúa hôm nay, chúng ta cần thay đổi thứ tự ưu tiên trong đời sống đạo: đặt Công bình và Yêu Mến lên trên Hình thức.
- Chấm dứt “Thuế Thập Phân Tinh Thần”: Trong tuần này, hãy thử ngừng cân đong những lỗi lầm nhỏ nhặt của người khác (trong gia đình, công sở, giáo xứ). Thay vì đếm lỗi người ta, hãy thực hành sự công bình bằng cách: trung thực nhìn nhận những thiếu sót của chính mình, chịu trách nhiệm về lời nói và hành động của mình, và đóng góp công sức vào việc chung một cách vô vị lợi (tức là không đòi hỏi sự công nhận).
- Yêu Thương là Linh Hồn Của Phụng Vụ: Khi tham dự Thánh Lễ hay các buổi kinh nguyện, hãy tự hỏi: “Động lực nào đưa tôi đến đây?” Nếu chỉ là thói quen hay sợ tội, hãy ngay lập tức kết hợp ý hướng của mình với lòng mến Chúa Giêsu và lòng bác ái đối với người bên cạnh. Hãy biến cử chỉ trao chúc bình an không chỉ là một nghi thức, mà là một hành động công bình và yêu mến chân thật.
🙏 Lời Cầu Nguyện Kết Thúc
Lạy Chúa Giêsu, Chúa đã dạy chúng con rằng công bình và yêu mến là những điều quan trọng nhất.
Xin giúp chúng con thoát khỏi cạm bẫy của lối sống đạo hình thức và thói quen xét đoán. Xin ban cho chúng con lòng khiêm nhường của Thánh Têrêxa Giêsu để không chất gánh nặng lên người khác mà chính chúng con lại từ chối dùng ngón tay đụng tới. Xin cho Lòng Mến của Chúa thấm nhập vào mọi việc làm của chúng con, để chúng con trở nên người công chính nhờ việc tuân giữ luật yêu thương của Chúa. Amen.