Trích đoạn Phỏng vấn Cha Bề trên Cả Fabio Attard: “Ngày nay, chúng ta có sự dấn thân của giáo dân mà trước đây chưa từng có”

Tổng Tu nghị đã bầu chọn ngài đã trao cho ngài những thách thức nào?

Chắc chắn tôi tin rằng thách thức lớn nhất mà chúng ta phải đối mặt là vấn đề căn tính, nhưng không chỉ với tư cách là người Salêdiêng, đó còn là thách thức của toàn thể Giáo hội. Trong một xã hội bị phân mảnh, dường như không có sự hiệp nhất, việc đề cập đến vấn đề căn tính sẽ mở ra những cơ hội đặc biệt để hiểu rõ thực tại và những gì chúng ta được mời gọi để trở thành và cống hiến. Một người xác định rõ căn tính của mình có thể thiết lập một cuộc đối thoại năng động với thực tại, điều này đặt ra câu hỏi về linh đạo của họ.

Khi chúng ta, những người Salêdiêng, chiêm ngắm Don Bosco, chúng ta nói rằng ngài đã sống ân sủng của sự hiệp nhất, rằng ngài là một con người sâu sắc và một vị thánh phi thường, người đã sống một linh đạo nhập thể. Sống như vậy giúp chúng ta đọc và đáp lại những thách thức mà chúng ta phải đối mặt. Tổng Tu nghị là lời mời gọi để “say mê Chúa Giêsu Kitô” và “say mê người trẻ” để cùng đồng hành trong một thế giới nơi mà nhận thức về đức tin khác so với trước đây, nhưng cơn khát ý nghĩa, cơn khát linh đạo của con người thì không thay đổi. Don Bosco đã nói với chúng ta rằng mọi người, đặc biệt là người trẻ, đều có một “điểm đến” trong cuộc sống, ngay cả khi đôi khi nó bị che giấu bởi những kinh nghiệm tiêu cực của họ.

Sứ điệp mà Đức Thánh Cha Phanxicô gửi đến Tổng Tu nghị, ngoài vấn đề căn tính, còn chỉ ra thách thức của sự đa văn hóa. Làm thế nào để sống điều này trong Dòng tu lớn nhất thế giới?

Thật vậy, chúng ta phải kết hợp căn tính với sự đa văn hóa. Đặc sủng của chúng ta đến từ Chúa Thánh Thần và điều này nói lên con người và được diễn dịch thành các phạm trù văn hóa. Cũng như Tin Mừng, khi gặp gỡ các nền văn hóa, nó trở thành nguồn ánh sáng soi rọi, làm cho các nền văn hóa đó phát triển, làm cho điều tốt đẹp trong đó được trưởng thành. Tương tự như vậy, các yếu tố của chúng ta như hệ thống giáo dục dự phòng, đức ái mục vụ với sự thông minh sư phạm của nó, đều hiện diện trên khắp thế giới và trong mọi nền văn hóa.

Chúng ta có trách nhiệm phát triển đặc sủng này, một đặc sủng không phải là của riêng chúng ta mà là hành động của Chúa Thánh Thần qua hình ảnh của Don Bosco, đặc sủng này đến với chúng ta trong môi trường Kitô giáo nhưng cũng đến với những người khác, những người không tin hoặc người vô thần. Tôi đã thấy rằng, giống như đặc sủng Salêdiêng, đây là một đặc sủng vượt qua ranh giới văn hóa.

Tuy nhiên, đó là một thách thức đối với các cộng đoàn có các tu sĩ Salêdiêng từ nhiều nơi trên thế giới để tìm thấy căn tính đặc sủng của họ, để sống nó với niềm vui, với lòng nhiệt thành và có thể trao ban nó. Nhưng sự đa văn hóa cũng được tìm thấy trong nhiều lớp học ở các trường học châu Âu, nơi có học sinh từ 30 hoặc 40 quốc tịch, và chúng ta phải giúp họ khám phá những điểm chung và giúp họ cùng nhau bước đi chứ không tạo ra những khu biệt lập. Đây cũng là một kinh nghiệm đa văn hóa xung quanh đặc sủng Salêdiêng.

Và với một Dòng tu như thế, cuộc khủng hoảng ơn gọi đang được cảm nghiệm như thế nào?

Khủng hoảng ơn gọi là một vấn đề quan trọng cũng phải được diễn giải từ góc độ của chính sự phát triển văn hóa. Ở châu Âu, chúng ta đã thấy rằng thế tục hóa đã cho chúng ta thấy rằng mặc dù nền văn hóa Kitô giáo có đó, nhưng không nhất thiết có một sự lựa chọn cá nhân về đức tin; chúng ta đã có một nền Kitô giáo, nhưng không nhất thiết có những Kitô hữu. Điều này đã để lại cho chúng ta một thiểu số sáng tạo, số lượng nhỏ nhưng không phải về chất lượng. Đó là thiểu số sáng tạo mà Đức Bênêđictô XVI đã đề cập. Họ là những người rất rõ ràng về ơn gọi của mình, những người đón nhận nó với toàn bộ con người của họ.

Và, về chủ đề ơn gọi, như Hồng y André Vingt-Trois của Paris đã nói cách đây nhiều năm, mối tương quan giữa ơn gọi và những người thực hành vẫn giống nhau: Trước đây, cứ 100 người thực hành thì có 10 ơn gọi, bây giờ cứ 10 người chúng ta có một ơn gọi.

Ngoài ra, Công đồng Vatican II đã chuẩn bị cho chúng ta để nhìn Giáo hội như một cộng đoàn tin hữu, nơi mỗi người đều có trách nhiệm của mình, cảm nhận được sự dấn thân mà họ cần để sống. Vì lý do này, chúng ta có một sự dấn thân của giáo dân mà trước đây chưa từng có, với những người có hiểu biết rất sâu sắc về đặc sủng và mong muốn sống sứ mạng của mình với tất cả sức mạnh. Điều này buộc chúng ta phải thấy rằng các tiến trình mục vụ không còn là những sản phẩm được bán, mà là những kinh nghiệm được đề xuất. Hơn nữa, ở châu Âu đang có sự gia tăng số người lớn được rửa tội. Như Đức Thánh Cha Phanxicô đã nói, chúng ta không chỉ đang trong một sự thay đổi của một kỷ nguyên, mà là một kỷ nguyên của những thay đổi trong đó những chìa khóa diễn giải mà chúng ta có ngày hôm qua không còn hiệu quả nữa. Và ở đây chúng ta phải tiếp tục mở cửa và đưa ra những cơ hội.

Một sứ mạng chiến tranh

Kể từ những lần xuất hiện công khai đầu tiên của ngài, ngài đã nhớ đến các tu sĩ Salêdiêng ở các vùng đất bị chiến tranh tàn phá. Chứng tá của những người anh em và chị em này là gì?

Sự gia tăng bạo lực không chỉ là một hiện tượng xã hội học đang phát triển. Bây giờ, với tư cách là Bề trên, tôi có một trách nhiệm lớn hơn nhiều đối với những anh em này, có rất nhiều người, những người sống giữa các cuộc xung đột, chiến tranh, khủng bố hoặc bạo lực băng đảng. Khi tôi nói chuyện với họ, họ nói với tôi: “Chúng tôi không cần bất cứ thứ gì, chúng tôi chỉ yêu cầu Dòng tiếp tục đồng hành với chúng tôi vì chúng tôi cần tình cảm, sự đồng hành và cầu nguyện. Sự gần gũi về mặt nhân bản và tinh thần là những gì chúng tôi cần, bởi vì chúng tôi không nghĩ đến việc rút lui,” họ nói.

Những chứng nhân trong lĩnh vực mục vụ này là những vị tử đạo thời hiện đại. Ngay từ đầu, các tu sĩ Salêdiêng ở Ukraine đã rõ ràng rằng Dòng ở đó để làm việc cho người trẻ, đặc biệt là khi có những khó khăn, và để làm như vậy với sự sáng tạo mục vụ để đáp ứng những nhu cầu mới, chẳng hạn như hỗ trợ tâm lý hoặc đón tiếp những người không có nơi để ngủ và ăn vì một ai đó đã mất gia đình.

Và ngài cảm thấy thế nào về trách nhiệm này?

Biết rằng tôi có thể làm được ít điều về mặt vật chất, tôi cố gắng theo hướng gần gũi, tình huynh đệ, cầu nguyện liên tục và quan tâm cá nhân này. Đó là những dấu hiệu nhỏ nhưng hùng hồn; chúng không gây ồn ào nhưng để lại một tác động mạnh mẽ vì chúng đến từ sâu thẳm trái tim và vươn tới nó. Tôi giữ liên lạc với những anh em này và họ biết rằng khi họ cần tôi, họ có thể gọi cho tôi vì bây giờ đối với những người này, tôi không chỉ là Fabio, tôi là người kế vị của Don Bosco. Và sau đó có một sự đồng hành trực tiếp hơn từ chính các Tỉnh dòng.

Ngài nhìn nhận bản thân mình như thế nào khi ngài không chỉ là người kế vị của Đức Hồng y Fernández Artime mà là của Don Bosco. Điều đó đặt ra những đòi hỏi cá nhân nào cho ngài?

Tôi đã có thể chụp ảnh trước bàn thờ của Don Bosco khi được bầu chọn, cùng với hai vị tiền nhiệm trước đó. Đó là một khoảnh khắc đẹp đối với tôi, được ở cùng với những người mà tôi vẫn gọi là ‘Bề trên Cả’ và họ gọi tôi là ‘Bề trên Cả’. Vì vậy, tôi không chỉ cảm thấy có sự hiệp nhất, mà còn cảm nhận được cùng một tình yêu. Đó là một điều đơn giản, nhưng tôi cảm thấy nó quá lớn. Tôi vẫn cần thời gian để quen với ý tưởng về sứ mạng này, một sứ mạng vượt qua các yếu tố nhân loại. Tôi sẽ làm những gì tôi có thể và tôi xin các anh em cầu nguyện để Chúa làm việc trong tôi và qua tôi.

Trở lại khoảnh khắc ngài được bầu chọn, việc các thành viên Tổng Tu nghị nhìn ra ngoài chính nhóm của họ để tìm kiếm một bề trên tổng quyền mới có ý nghĩa gì?

Cuộc bầu chọn này là một sự ngạc nhiên thực sự, với rất nhiều dặm đường phải đi để đến được đó. Nó đến vào một thời điểm trong cuộc đời tôi khi tôi không dễ bị ấn tượng, nhưng không có lời giải thích nào cho việc tôi nhận được cuộc gọi từ Tổng Tu nghị. Trên hành trình từ Rôma đến Turin, tôi đã suy nghĩ về những gì Chúa đang đòi hỏi ở tôi qua các anh em của tôi. Nhưng tôi cảm thấy được yêu thương, được đồng hành và tôi diễn giải điều này có nghĩa là Tổng Tu nghị đã có sự tự do lớn trong sự lựa chọn của họ và trong việc chia sẻ những tình huống mà Dòng cần.

Cũng có thể chúng ta đang ở trong một thời điểm mới để tiếp tục đào sâu sự biện phân, hòa hợp với tính hiệp hành, trong việc suy tư trước Chúa Thánh Thần. Lắng nghe và biện phân, phương pháp luận được sử dụng trong Tổng Tu nghị phù hợp với Thượng Hội đồng Giám mục gần đây nhất, phải tiếp tục như một mô hình quản trị. Trong nhiều năm nay, chúng ta đã có một nền tảng hiệp hành Salêdiêng dưới hình thức cộng đoàn giáo dục và mục vụ, nơi quy tụ các tu sĩ Salêdiêng cùng với tất cả các tác nhân chính của sứ mạng. Đối với chúng ta, hoạt động mục vụ luôn là dự án giáo dục và mục vụ.

Khuyến khích các Salêdiêng Sư Huynh

Tại Tổng Tu nghị, một ‘cột mốc lịch sử’ đã được thông qua với việc phê chuẩn thử nghiệm cho các Salêdiêng Sư Huynh  (‘coadjutor’ hoặc ‘tu sĩ’) được trở thành bề trên cộng đoàn địa phương. Điều này có thể là một chứng tá cho tính hiệp hành không?

Nếu chúng ta nhìn vào Don Bosco, người có một cái nhìn rất sâu sắc về vấn đề này, ngài muốn có các tu sĩ Salêdiêng ‘bên ngoài’. Bây giờ chúng ta đã phục hồi chủ đề này mà Đức Thánh Cha Phanxicô đã đặt ra trước chúng ta. Chúng ta có cả một truyền thống đặt chiều kích linh mục bên cạnh việc quản trị, và điều này đã tạo ra một sự đa dạng lớn về ý kiến sẽ giúp chúng ta tiếp tục suy tư trong sáu năm tới.

Ý thức về chính cộng đoàn cũng đang thay đổi, và chúng ta có các cộng đoàn giáo dục và mục vụ, nơi trong một số bối cảnh có những người thuộc nhiều tín ngưỡng khác nhau nhưng lại hòa hợp với Don Bosco. Từ kinh nghiệm, chúng ta sẽ dần dần đọc và diễn giải, đồng hành với khả năng các tu sĩ trợ sĩ có thể trở thành bề trên cộng đoàn.

Tổng Tu nghị kết thúc bằng một cuộc hành hương Năm Thánh. Có những lý do nào để hy vọng vào người trẻ ngày nay không?

Đó là một sự quan phòng, vì ban đầu, Tổng Tu nghị dự kiến sẽ diễn ra vào năm 2026. Chúng ta, những người Salêdiêng, được biết đến với việc tìm ra lối thoát khi chúng ta thấy mình trong các tình huống khẩn cấp. Văn kiện cuối cùng rất tích cực, và chúng ta đã được thấm nhuần bởi lời mời gọi đến niềm hy vọng của Năm Thánh này. Hơn nữa, chúng ta đang kỷ niệm 150 năm Don Bosco gửi phái đoàn truyền giáo đầu tiên và chúng ta thấy rằng vẫn còn rất nhiều biên giới mở.

Hy vọng không phải là chờ đợi những gì không còn tồn tại, nó là sự căng thẳng của ‘đã có nhưng chưa có’, điều này thể hiện rằng ở mức độ chúng ta bén rễ trong những gì đang tồn tại, chúng ta phải có khả năng nhìn về tương lai mà không bị lạc lối, bởi vì chúng ta chờ đợi tương lai với cùng niềm vui mà chúng ta đã nhìn thấy hiện tại. Đây là một yếu tố của sự khôn ngoan của nhà giáo dục, người có khả năng nhìn thấy một người trưởng thành 30 tuổi trong một cậu bé 15 tuổi. Điều này phải được truyền lại cho người trẻ, gieo những hạt giống hy vọng vào họ ngày hôm nay, bởi vì họ là mảnh đất màu mỡ nếu chúng ta mang đến cho họ một cái nhìn về tương lai dựa trên những gì đã có bây giờ, để họ cảm thấy rằng họ có tiềm năng to lớn. Đây là sống đức ái mục vụ và thực hiện nó với sự thông minh sư phạm.

Ban Truyền thông chuyển ngữ