Vào năm 9 tuổi, cha có một giấc mơ[1] đã in sâu vào tâm trí cha trong suốt cuộc đời. Trong giấc mơ, cha thấy mình ở gần nhà, trong một cái sân rộng, nơi có rất đông các trẻ em tụ lại vui chơi. Người thì vui cười, người khác thì chơi, và có vài kẻ nói phạm thượng. Nghe những lời phạm thượng đó, cha lập tức lăn xả vào giữa chúng, vừa đấm vừa lên tiếng để cho chúng im đi. Trong lúc đó, một người đáng kính hiện ra, ở tuổi tráng niên, ăn mặc quí phái. Một tấm áo choàng trắng phủ lên cả thân hình; nhưng mặt ngài thì thật sáng chói, và cha không có thể nhìn ngắm ngài. Đấng ấy gọi cha bằng tên, và lệnh cho cha đứng đầu đám trẻ này bằng những lời: – Không bằng những cú đấm mà bằng sự dịu dàng và bằng đức bác ái, con sẽ phải chinh phục các bạn trẻ của con đây. Và con hãy lập tức dạy cho chúng biết về sự thô lỗ, xấu xa của tội và về quí giá của nhân đức.
Bối rối và khiếp hãi cha nói thêm rằng cha chỉ là một đứa trẻ nhỏ ngu dốt và nghèo khổ, không có khả năng nói về tôn giáo cho các bạn trẻ này. Trong lúc đó bọn trẻ ngừng cười, la hét và nói phạm thượng, mà tất cả tụ họp lại xung quanh Đấng đang nói.
Hầu như chẳng biết mình nói gì, cha lên tiếng: – Ông là ai, mà lại ra lệnh cho con những chuyện con không thể làm được? – Chính vì những chuyện này có vẻ không thể làm được đối với con, thì con phải biến nó thành có thể bằng sự vâng phục và bằng việc chinh phục sự hiểu biết. – Con sẽ chinh phục sự hiểu biết ở nơi đâu và bằng các phương tiện nào? – Ta sẽ cho con một bà giáo, dưới khuôn phép của bà, con có thể trở thành khôn ngoan, và không có bà, mọi sự khôn ngoan đều trở thành điên rồ.
- Ông là ai, mà lại nói cho con như vậy?
- Ta là con của Bà mà mẹ con dạy con chào mỗi ngày ba lần.
- Mẹ con nói con không được tiếp xúc với những người con không biết, nếu không có phép của mẹ; nên xin ông nói cho con tên của ông.
- Tên của Ta, con hãy hỏi nơi Mẹ của Ta.
Chính lúc đó cha thấy bên cạnh ông, có một bà dáng vẻ uy nghi, mặc áo choàng chỗ nào cũng rực sáng, như thể mọi điểm của tấm áo choàng đó đều có đính sao chói ngời. Thấy cha hoàn toàn lúng túng trong các câu hỏi và trả lời của cha, Bà ra dấu cho cha tiến lại gần Bà, rồi Bà âu yếm cầm lấy tay cha, Bà nói: – Con hãy xem. Cha nhìn và thấy các trẻ em đã chạy trốn hết, và thế chỗ chúng, cha thấy cả một đoàn lũ các dê, chó, mèo, gấu và nhiều loại con vật khác nữa. – Đây chính là lãnh vực của con, đây chính là nơi con phải làm việc. Con hãy làm cho mình trở nên khiêm cung, mạnh mẽ, cường tráng; và điều mà con thấy giờ đây xảy ra cho các con vật này, thì con phải làm nên điều ấy cho các con của mẹ.
Khi ấy cha quay lại nhìn, và này, thay vì các con vật hung dữ, thì xuất hiện cũng bấy nhiêu những con vật, nhưng tất cả là những con chiên dịu dàng, tất cả chúng đều nhảy tung tăng quanh đó và kêu be be, như là chào đón tưng bừng ông ấy và bà ấy.
Tới điểm này trong giấc mơ, cha òa khóc, và kêu xin các vị nói với cha sao cho cha hiểu được, bởi vì cha chẳng biết các vị muốn nói điều gì. Khi ấy bà đặt tay lên đầu cha và nói với cha: – Đến thời của nó, con sẽ hiểu tất cả.
Sau khi Bà nói xong câu đó, một tiếng động làm cha tỉnh giấc; và mọi sự biến mất.
Cha hoàn toàn sửng sốt. Hai bàn tay cha hình như đau vì những cú đấm mà cha đã đấm; và mặt cha đau đớn vì những cú tát mình đã lãnh; thế rồi nhân vật đó, bà đó, những điều đã nói và những chuyện đã nghe chiếm hết tâm trí cha, đến nỗi suốt đêm còn lại, cha không thể nào ngủ lại được.
Sáng ra, cha lập tức kể lại giấc mơ đó, trước hết cho các anh của cha, và họ bắt đầu cười, rồi cho mẹ và cho bà nội của cha. Mỗi người đều giải nghĩa cùng một giấc mơ ấy theo cách của mình. Anh Giuse nói: – Em sẽ trở thành người chăn dê, chăn cừu hay các con vật khác. Mẹ cha nói: – Ai biết được là con có thể trở thành linh mục. Anh Antôn lên tiếng cộc lốc: – Có lẽ mày sẽ trở thành thủ lãnh bọn cướp. Nhưng bà nội biết khá về thần học, dù bà hoàn toàn không biết đọc biết viết, cho lời phán quyết vĩnh viễn: – Không nên để ý tới mộng mị.
Cha thì đồng ý với bà nội; tuy nhiên cha chẳng thể nào cất giấc mộng đó khỏi tâm trí mình. Những điều cha sẽ kể ra đây mang lại phần nào ý nghĩa cho giấc mơ này. Cha luôn giữ im lặng về mọi chuyện này; những người thân của cha cũng không để ý mấy đến. Nhưng vào năm 1858, cha đi Rôma để thương lượng với Đức Thánh Cha về Tu hội Salêdiêng, Ngài đã bắt cha kể lại chi tiết tất cả các chuyện dù có vẻ bề ngoài là siêu nhiên về Tu hội. Thế là lần đầu tiên cha mới kể ra giấc mơ mà cha đã mơ năm lên chín hay mười tuổi này. Đức Thánh Cha mới ra lệnh cho cha viết nó ra theo nghĩa sát chữ, và viết một cách chi tiết, và để nó lại như là một lời khích lệ cho các con cái của Tu hội, vì Tu hội là mục tiêu của chuyến viếng thăm Rôma đó.
Trích trong Hồi Ký Nguyện Xá Thánh Phanxico Sale
Dịch giả: Đaminh Phạm Xuân Uyển