SUY NIỆM LỜI CHÚA
🕊️ 1. LỜI CHÚA
Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Luca (Lc 19, 1-10)
Đức Giê-su vào Giê-ri-khô và đi băng qua thành. Ở đó có một người tên là Da-kêu; ông là trùm những người thu thuế, và là người giàu có. Ông ta tìm cách để xem cho biết Đức Giê-su là ai, nhưng không được, vì người ta đông quá, mà ông ta lại lùn. Ông liền chạy lên phía trước, trèo lên một cây sung để nhìn thấy Người, vì Người sắp đi ngang qua đó. Khi Đức Giê-su tới chỗ ấy, Người ngước mắt lên và bảo: “Này ông Da-kêu, xuống mau đi, vì hôm nay tôi phải ở lại nhà ông!” Ông vội vàng tụt xuống, và mừng rỡ đón rước Người. Thấy vậy, mọi người xầm xì với nhau: “Ông này lại đi trọ nhà một người tội lỗi!”. Ông Da-kêu đứng đó thưa với Chúa rằng: “Thưa Ngài, đây phân nửa tài sản của tôi, tôi xin bố thí cho người nghèo; và nếu tôi đã lường gạt ai điều gì, tôi xin đền gấp bốn.” Đức Giê-su mới nói về ông ta rằng: “Hôm nay ơn cứu độ đã đến cho nhà này, vì người này cũng là con cháu ông Áp-ra-ham. Quả vậy, Con Người đến để tìm kiếm và cứu chữa điều gì đã hư mất.”
Trong thành Giê-ri-khô, ông Giakêu, người đứng đầu những người thu thuế, vì muốn gặp Đức Giêsu đã bất chấp danh dự trèo lên cây sung. Được Chúa Giêsu chủ động viếng thăm và mời ở lại nhà, Giakêu đã hoàn toàn hoán cải, hứa đền bù gấp bốn và bố thí cho người nghèo. Chúa Giêsu khẳng định mục đích của Người là tìm kiếm và cứu chữa những gì đã hư mất.
💡 2. GIẢI THÍCH LỜI CHÚA
Đoạn Tin Mừng về Giakêu diễn ra tại Giê-ri-khô, ngay trước khi Chúa Giêsu lên Giêrusalem chịu khổ nạn. Giakêu là trùm thu thuế, một chức danh bị người Do Thái coi thường và ghét bỏ vì liên hệ với đế quốc Rôma và thường xuyên lạm dụng chức quyền để làm giàu bất chính. Ông là một người giàu có về vật chất nhưng lại nghèo nàn về danh dự và mối quan hệ với cộng đồng.
Ý chính mà Chúa Giêsu muốn truyền đạt là: Thiên Chúa luôn chủ động đi bước trước để tìm kiếm và cứu chữa những người bị xã hội ruồng bỏ, và ơn cứu độ chỉ đến khi con người đáp trả bằng sự khao khát và hành động hoán cải cụ thể.
Sự kiện Giakêu trèo cây sung cho thấy một khao khát lớn lao vượt lên trên sự mặc cảm về thân hình nhỏ bé và sự e ngại bị dèm pha của đám đông. Chúa Giêsu, Đấng thấu suốt tâm hồn, đã không đi ngang qua như những người khác, mà Ngài ngước mắt lên và gọi tên ông, biến cuộc gặp gỡ thành một lời mời gọi cá nhân: “Hôm nay tôi phải ở lại nhà ông!” (c. 5). Hành động này không chỉ là sự chấp nhận một người tội lỗi mà còn là sự áp đặt tình yêu thương, khơi lên sự hoán cải tận căn nơi Giakêu, dẫn đến những hành động cụ thể: bố thí và đền bù gấp bốn.
🔗 3. LIÊN HỆ VỚI BÀI ĐỌC I (2 Macabê 6, 18-31)
Bài đọc I trình bày câu chuyện của cụ Eleazar, một vị kinh sư lỗi lạc, đã anh dũng chịu chết để giữ vững lề luật và đức tin, từ chối ăn thịt bị cấm. Khi bị ép buộc, ông đã nói: “Tôi sẽ để lại một tấm gương cao đẹp, nếu tôi tự ý và anh dũng chết cho các lề luật đáng kính và thánh thiện của chúng tôi.”
Sợi dây thần học xuyên suốt giữa hai bài đọc chính là sự dứt khoát và cụ thể hóa niềm tin:
- Lòng Trung Thành Tận Cùng (Eleazar): Eleazar chọn cái chết anh dũng, hy sinh mạng sống vì lề luật và lòng trung tín với Thiên Chúa. Tấm gương của ông là lời chứng về sự sống còn của đức tin trong bối cảnh bách hại, một sự “giữ gìn điều đã có” một cách kiên cường.
- Sự Hoán Cải Tận Cùng (Giakêu): Giakêu chọn sự sống mới bằng việc hoán cải, hy sinh tài sản (phân nửa bố thí và đền bù gấp bốn) vì Tình Yêu của Đức Kitô. Hành động của ông là một sự “tìm lại điều đã hư mất” một cách quảng đại.
Cả hai nhân vật đều thể hiện sự dứt khoát và bước đi cụ thể trong đức tin: Eleazar dùng cái chết để làm chứng, còn Giakêu dùng của cải và hành động đền bù để làm chứng. Phụng vụ Lời Chúa hôm nay mời gọi chúng ta không chỉ giữ vững lề luật (như Eleazar) mà còn phải mở lòng ra trước lời mời gọi tha thứ và đổi đời của Đức Kitô (như Giakêu) để đón nhận ơn cứu độ trọn vẹn.
🪞 4. SUY NIỆM VÀ ĐÀO SÂU
- Khao Khát Vượt Qua Rào Cản
- Tư tưởng nền tảng: “Ông ta tìm cách để xem cho biết Đức Giê-su là ai, nhưng không được, vì người ta đông quá, mà ông ta lại lùn.” (c. 3)
- Ứng dụng thực hành: Giakêu bị cản trở bởi chiều cao thể chất (lùn) và rào cản xã hội (đám đông ghét bỏ). Trong đời sống đức tin, chúng ta cũng thường bị cản trở bởi những cái “lùn” của chính mình: sự thiếu kiên nhẫn, mặc cảm tội lỗi, hoặc những cái “đám đông” của thế gian: áp lực công việc, tiếng nói tiêu cực, hay những đam mê làm lu mờ Lời Chúa. Việc Giakêu chạy lên trèo cây sung dạy ta về sự khẩn trương và sự sáng tạo để tìm gặp Chúa, bất chấp những lời dèm pha.
- Câu Lời Chúa/Giáo huấn minh họa: “Phúc thay ai khao khát sự công chính, vì họ sẽ được no thỏa.” (Mt 5, 6)
- Tình Yêu Chủ Động của Thiên Chúa
- Tư tưởng nền tảng: “Này ông Da-kêu, xuống mau đi, vì hôm nay tôi phải ở lại nhà ông!” (c. 5)
- Ứng dụng thực hành: Cuộc gặp gỡ này hoàn toàn là sự chủ động của Chúa Giêsu. Ngài dừng lại, ngước mắt nhìn lên, và gọi đích danh Giakêu – người mà mọi người đang xầm xì. Chúa không đợi Giakêu xin mời, Ngài tự mời mình. Điều này nhắc nhở chúng ta: Lòng thương xót của Chúa luôn đi bước trước. Ngài biết rõ hoàn cảnh, tội lỗi, và khao khát thầm kín của mỗi người chúng ta. Chúng ta được mời gọi đừng giấu mình trên “cây sung” của sự tự mãn hay sợ hãi, mà hãy tụt xuống mau để đón Chúa vào “căn nhà” tâm hồn mình.
- Câu Lời Chúa/Giáo huấn minh họa: “Tình yêu không phải là chúng ta đã yêu mến Thiên Chúa, nhưng là chính Người đã yêu mến chúng ta, và sai Con của Người đến làm của lễ đền tội cho chúng ta.” (1 Ga 4, 10)
- Hoán Cải Cụ Thể Bằng Hành Động
- Tư tưởng nền tảng: “Đây phân nửa tài sản của tôi, tôi xin bố thí cho người nghèo; và nếu tôi đã lường gạt ai điều gì, tôi xin đền gấp bốn.” (c. 8)
- Ứng dụng thực hành: Lời hứa của Giakêu không chỉ là một lời hối lỗi suông mà là một hành động triệt để và cụ thể. Theo Lề luật, người ta chỉ phải đền bù điều lường gạt bằng một phần năm số tiền lường gạt (số tiền lường gạt + 20%). Giakêu hứa đền gấp bốn và bố thí nửa tài sản. Sự hoán cải đích thực luôn được thể hiện qua hành động, đặc biệt là hành động bác ái và công bằng. Ơn cứu độ mà Chúa mang đến đã làm thay đổi tận gốc rễ mối quan hệ của ông với tiền bạc và với tha nhân.
- Câu Lời Chúa/Giáo huấn minh họa: “Đức tin không có hành động thì quả là đức tin chết.” (Gc 2, 17)
⛪ 5. SUY TƯ CỦA GIÁO HỘI
Đức Thánh Cha Phanxicô thường xuyên nhấn mạnh đến hình ảnh Giakêu như một tấm gương về lòng thương xót và việc tìm kiếm. Ngài nói:
“Giakêu dạy chúng ta rằng, muốn gặp Chúa Giêsu, trước hết ta phải vượt qua những rào cản cấm cản ta. Trong trường hợp Giakêu, đó là sự nhỏ bé về thể chất, sự xấu hổ vì bị tất cả mọi người xa lánh, và sự tự mãn của người giàu có. Ông đã vượt qua tất cả. Khi Giêsu đến, Giakêu không cần một bài giảng, một sự khiển trách nào, ông cũng không cần ai phải dạy ông phải làm gì. Khi Chúa đã chạm đến ông, lòng ông thay đổi.”
Giáo huấn này nhấn mạnh rằng, việc chủ động tìm kiếm Chúa (Giakêu trèo cây) và sự mở lòng đón nhận Chúa (Giakêu vội vàng xuống) là điều kiện cần thiết để lòng thương xót của Thiên Chúa biến đổi chúng ta từ bên trong. Sự hoán cải trong Giakêu là sự chuyển đổi từ việc tích lũy của cải bất chính sang việc chia sẻ quảng đại và phục hồi danh dự cho người khác, qua đó làm chứng cho chiều kích cộng đoàn và bác ái của Tin Mừng.
🌱 6. HƯỚNG SỐNG VÀ THỰC HÀNH
Hôm nay, xin Chúa cho con biết sống tinh thần của Giakêu trong ngày sống:
- Vượt qua “Cây Sung” của bản thân: Hãy nhìn lại những “rào cản” đang ngăn cản tôi đến với Chúa: có phải là thói quen xấu, sự trì hoãn việc cầu nguyện, hay nỗi sợ bị người khác đánh giá? Tôi sẽ dành 5 phút tĩnh lặng hôm nay để nhìn nhận rào cản đó và xin Chúa giúp tôi có sự dứt khoát như Giakêu: chạy lên trèo cây để nhìn thấy Chúa một cách rõ ràng.
- Thực hành Bác Ái Cụ Thể: Noi gương Giakêu, tôi sẽ tìm một hành động đền bù hoặc chia sẻ cụ thể. Có thể là gọi điện xin lỗi một người tôi đã làm tổn thương, hoặc dành một khoản tiền nho nhỏ để giúp đỡ một người nghèo khó tôi gặp, thay vì chỉ hứa hẹn suông. Hãy để lòng bác ái của Chúa biến đổi mối quan hệ của tôi với tiền bạc và tha nhân.
🙏 7. LỜI CẦU NGUYỆN KẾT THÚC
Lạy Chúa Giêsu, con cảm tạ Chúa vì ánh mắt thương xót đã dừng lại trên con, cũng như đã dừng lại trên Giakêu.
Xin tha thứ cho con vì những lúc con để sự mặc cảm, sự lười biếng hay của cải thế gian ngăn cản con đến với Chúa.
Xin ban cho con ơn khao khát mãnh liệt để tìm kiếm Ngài, và lòng can đảm để xuống mau, đón Ngài vào nhà tâm hồn con.
Xin biến đổi trái tim con để con biết quảng đại bố thí và đền bù những lỗi lầm đã gây ra, ngõ hầu ơn cứu độ của Chúa được hiện thực hóa trong cuộc đời con và gia đình con ngay hôm nay.
Amen.