Hôm nay, trong một sự sắp đặt đầy ý nghĩa của phụng vụ, chúng ta lại được nghe lời mời gọi tha thiết của Chúa Giêsu: “Ai muốn theo Thầy, phải từ bỏ mình, vác thập giá mình mà theo”. Lời mời gọi này không phải là một lý thuyết xa vời. Giáo Hội cho chúng ta một tấm gương, một “la bàn sống” đã sử dụng tấm bản đồ của Chúa để đi trọn hành trình đức tin một cách phi thường: đó là Thánh Đa Minh, Đấng Sáng lập Dòng Anh Em Giảng Thuyết.
Nhìn vào một vị thánh của thế kỷ 13, có lẽ chúng ta tự hỏi: Ngài có thể nói gì với con người của thế kỷ 21, với những lo toan, những thách đố của thời đại internet, của nền văn hóa đề cao cái tôi và sự hưởng thụ tức thời? Thưa, Thánh Đa Minh nói với chúng ta rất nhiều. Ngài chính là câu trả lời sống động cho những thao thức của con người hiện đại và là một minh chứng hùng hồn cho những giáo huấn của Đức Thánh Cha Phanxicô.
Triển khai: Ba Chỉ Dẫn Của La Bàn Đa Minh Cho Thời Đại Mới
- Từ Bỏ “Cái Tôi Mạng Xã Hội” để Tìm Kiếm Chân Lý (Veritas)
Chỉ dẫn đầu tiên Chúa Giêsu đưa ra là “từ bỏ mình”. Thánh Đa Minh đã từ bỏ địa vị quý tộc, sự nghiệp rạng rỡ. Còn chúng ta ngày nay, chúng ta cần từ bỏ điều gì?
- Thách đố thời đại: Chúng ta đang sống trong một thời đại mà Đức Thánh Cha Phanxicô gọi là “chủ nghĩa tương đối”. Người ta không còn tìm kiếm Chân Lý khách quan nữa, mà chỉ quan tâm đến “sự thật của tôi”, “cảm nhận của tôi”. Mạng xã hội khuyến khích chúng ta xây dựng một “cái tôi ảo” được tô vẽ hoàn hảo, sống trong những “phòng vang” (echo chamber) chỉ nghe những gì mình muốn nghe. Đó là một hình thức tinh vi của việc đặt cái tôi làm trung tâm.
- Huấn quyền của Đức Thánh Cha: Đức Thánh Cha Phanxicô trong Tông huấn Gaudete et Exsultate (Hãy Vui Mừng Hoan Hỷ) đã cảnh báo về hai kẻ thù của sự thánh thiện thời nay là “Ngộ đạo thuyết” (cho rằng đức tin chỉ là kiến thức) và “Pêlagiô thuyết” (cho rằng mình có thể nên thánh bằng sức riêng). Cả hai đều bắt nguồn từ sự kiêu ngạo, từ việc không chịu “từ bỏ mình” để đón nhận ơn Chúa và Chân Lý của Ngài.
- Hành động cụ thể: Noi gương Thánh Đa Minh, “từ bỏ mình” hôm nay nghĩa là:
- Can đảm tắt điện thoại để thinh lặng, để lắng nghe tiếng Chúa trong tâm hồn thay vì tiếng ồn ào của thế gian.
- Từ bỏ ham muốn “thắng” trong mọi cuộc tranh luận trên mạng, thay vào đó hãy thực hành sự lắng nghe và đối thoại trong bác ái.
- Dành thời gian học hỏi nghiêm túc về đức tin qua Giáo lý của Hội Thánh, thay vì chỉ dựa vào những thông tin trôi nổi, không được kiểm chứng.
- Vác Lấy “Thập Giá Bác Ái” Giữa Nền Văn Hóa Dửng Dưng
Chỉ dẫn thứ hai là “vác thập giá mình”. Thập giá của Thánh Đa Minh là sứ vụ giảng thuyết, đối mặt với lạc giáo. Thập giá của chúng ta là gì?
- Thách đố thời đại: Chúng ta đang đối mặt với điều mà Đức Thánh Cha Phanxicô gọi là “nền văn hóa loại bỏ”(throwaway culture) và “sự toàn cầu hóa của thái độ dửng dưng”. Người ta sẵn sàng loại bỏ những gì bị coi là vô dụng: thai nhi, người già bệnh tật, người nghèo, người di dân. Người ta dửng dưng trước nỗi đau của người khác vì họ ở quá xa, hoặc vì họ không liên quan đến lợi ích của mình.
- Huấn quyền của Đức Thánh Cha: Ngài không ngừng kêu gọi chúng ta “đi ra vùng ngoại biên”, đến với những người bị xã hội bỏ rơi. Ngài nói thập giá của người Kitô hữu hôm nay chính là nhận ra khuôn mặt đau khổ của Chúa Kitô nơi những người nghèo khổ và phục vụ họ.
- Hành động cụ thể: Vác “thập giá bác ái” hôm nay nghĩa là:
- Trong gia đình: Kiên nhẫn chăm sóc cha mẹ già yếu, coi đó là một hồng ân chứ không phải gánh nặng.
- Trong giáo xứ: Dấn thân vào các hoạt động bác ái, thăm viếng người bệnh, giúp đỡ một gia đình khó khăn.
- Trong xã hội: Lên tiếng bảo vệ sự sống, bảo vệ phẩm giá con người, và không im lặng trước bất công. Đó chính là rao giảng bằng hành động.
- “Bước Theo” Bằng Lời Cầu Nguyện Thâm Trầm và Cộng Đoàn Sống Động
Chỉ dẫn cuối cùng là “mà theo”. Thánh Đa Minh không theo Chúa một mình. Ngài lập Dòng, một cộng đoàn, và vũ khí của ngài là chiêm niệm và lời cầu nguyện.
- Thách đố thời đại: Chủ nghĩa cá nhân khiến chúng ta xa rời cộng đoàn. Nhịp sống hối hả khiến chúng ta không còn thời gian cho cầu nguyện sâu sắc, mà chỉ là những lời kinh đọc vội. Sự lo âu và căng thẳng là căn bệnh của thời đại.
- Huấn quyền của Đức Thánh Cha: Ngài nhấn mạnh đến một “Giáo hội hiệp hành”, nghĩa là một Giáo hội cùng nhau bước đi. Không ai là môn đệ một mình. Ngài cũng mời gọi chúng ta tái khám phá sự thinh lặng và cầu nguyện chiêm niệm như một phương thuốc chữa lành tâm hồn.
- Hành động cụ thể: “Bước theo” Chúa theo cách của Thánh Đa Minh hôm nay là:
- Tái khám phá Kinh Mân Côi: Hãy cầm lấy tràng chuỗi không như một cái máy, nhưng như cách Đức Mẹ dạy, để chiêm ngắm cuộc đời Chúa Giêsu, tìm thấy bình an và ánh sáng cho những quyết định của mình.
- Xây dựng cộng đoàn: Hãy tích cực tham gia vào đời sống giáo xứ, một hội đoàn, hay một nhóm chia sẻ Lời Chúa. Hãy biến cộng đoàn thành nơi nâng đỡ đức tin cho nhau, chứ không phải là nơi chỉ trích, chia rẽ.
Thánh Đa Minh đã trả lời câu hỏi của Chúa Giêsu một cách trọn vẹn. Ngài đã can đảm đánh đổi tất cả những gì thế gian coi là quý giá để có được Chân Lý là chính Đức Kitô. Và cuối cùng, ngài đã được cả một gia sản không bao giờ mất đi: sự sống đời đời và một gia đình thiêng liêng đông đảo trong Hội Thánh.
Mừng lễ ngài hôm nay, xin Thánh Đa Minh, ngọn đuốc sáng của Giáo Hội, chuyển cầu cho chúng ta. Xin cho chúng ta có được lòng khao khát Chân Lý như ngài, có được lòng can đảm để vác lấy thập giá của lòng bác ái giữa một thế giới dửng dưng, và có được niềm vui khi cùng nhau bước đi trong cộng đoàn đức tin. Xin cho mỗi chúng ta biết dùng “la bàn sống” của Thánh Đa Minh để định hướng cuộc đời mình, hầu tìm thấy con đường dẫn đến hạnh phúc đích thực và vĩnh cửu. Amen.