Khi TikTok gần đây phổ biến bộ lọc có tên ‘Trí tuệ nhân tạo, người dùng đã rất thích thú khi hình ảnh của họ được chuyển thành những bức tranh biếm họa lý tưởng hóa, gần như hoàn hảo theo phong cách hoạt hình. Trong khi đó, nền tảng Chat GPT mới tiếp tục phát triển nhanh chóng. Bản cập nhật mới nhất, Chat GPT-4, phiên bản cải tiến từ OpenAI, có thể hiểu và tạo văn bản, âm thanh và hình ảnh, nâng cao khả năng tương tác của người dùng và tự động hóa các tác vụ gần giống như một trợ lý ảo chuyên nghiệp. Điều này bao gồm khả năng làm việc và đính kèm tài liệu kỹ thuật số trực tiếp.
Có vẻ như chúng ta không xa các kịch bản được mô tả trong các bộ phim của Steven Spielberg, nơi máy móc thực hiện nhiều nhiệm vụ cho chúng ta. Sự thật là, công nghệ kỹ thuật số đang phát triển nhanh chóng, và có sự gián đoạn đổi mới rõ ràng.
Chúng ta thường cho rằng chúng ta biết tất cả các khía cạnh của đổi mới thế giới kỹ thuật số. Tuy nhiên, có một khoảng cách rõ ràng gây ra bởi tuổi tác, mù chữ kỹ thuật số, thiếu truy cập internet, chống lại sự thay đổi và nghèo đói, trong số nhiều yếu tố khác. Là những người giao tiếp, chúng tôi có trách nhiệm giáo dục và thông báo về những phát triển, khám phá và tiến bộ mới nhất trong thế giới truyền thông và công nghệ rộng lớn. Do đó, chúng tôi trình bày mười câu hỏi này để giúp làm rõ những tiến bộ hiện tại và lập trường của chúng tôi về Trí tuệ nhân tạo (AI).
- AI là gì?
AI là một nhánh của khoa học máy tính cho phép lập trình và thiết kế các hệ thống phần cứng và phần mềm để cung cấp cho máy móc các chức năng của con người. Nó nhằm mục đích tái tạo một số loại trí thông minh, dựa trên lý thuyết đa trí tuệ của Gardner: logic-toán học, ngôn ngữ, không gian, âm nhạc, thẩm mỹ, nội tâm, giữa các cá nhân và tự nhiên.
- AI hoạt động như thế nào?
Các hệ thống AI được phát triển theo nguyên tắc cơ bản của các thuật toán (một chuỗi các bước xác định một hoạt động trên dữ liệu để đạt được kết quả). Các hệ thống AI thực hiện tính toán không chỉ trên dữ liệu trừu tượng mà còn cả dữ liệu có tổ chức, so sánh và xác định xu hướng.
- Nguồn thông tin của AI là gì?
AI hoạt động với dữ liệu do con người cung cấp. Thông tin trở thành chuỗi dữ liệu số cơ bản. Các trình tự này được diễn giải, cho phép so sánh. Các thuật toán khác nhau can thiệp, cuối cùng trình bày các lựa chọn dựa trên thông tin được cung cấp tổng thể. Phản hồi này giúp hệ thống cải thiện lựa chọn và kết quả của họ.
- Chúng ta có thể nói AI là trí thông minh thực sự?
AI không phải là ý thức của con người hay động vật. Chúng tôi không đề cập đến trí thông minh về mặt lý luận và ý thức. AI là một hệ thống trình bày kết quả dựa trên các tính toán mở rộng và các lựa chọn so sánh từ dữ liệu số.
- AI có phải là máy tính nói chuyện với chúng ta không?
Hệ thống AI không phải là một máy tính duy nhất, mà là các hệ thống được hỗ trợ trên các máy chủ kỹ thuật số hoặc vật lý. Chúng là phần mềm được thiết kế để mô phỏng các cuộc hội thoại và phản hồi nhanh chóng. Mô phỏng chi tiết, tạo ra các phản hồi nhanh, chính xác và rõ ràng.
- AI có hữu ích không?
Sự phát triển công nghệ và kỹ thuật số có lợi ích của chúng. Về mặt đạo đức, bản thân công nghệ không phải là tiêu cực, mặc dù nó có thể được sử dụng cho lợi ích cá nhân và vật chất mà không xem xét lợi ích của người khác. AI có thể tăng cường khả năng và tiến bộ của con người, nhưng thiếu sự đoàn kết có thể dẫn đến hậu quả tiêu cực cho một số người.
- Những thách thức đạo đức của việc sử dụng AI là gì?
Sự phát triển công nghệ của AI tác động đến hành động của con người. Các vấn đề kỹ thuật như lập trình với các nguyên tắc phân biệt đối xử, bảo mật quyền riêng tư của người dùng, tính minh bạch và trách nhiệm giải trình của nhà phát triển cần được chính quyền giải quyết. Các tác động xã hội, bao gồm giảm việc làm do tự động hóa, ra quyết định chịu ảnh hưởng của AI, kiến thức kỹ thuật số và chi phí xã hội và môi trường của các công nghệ này, vẫn chưa được giải quyết trong các chính sách của nhà nước hoặc chính phủ.
- Giáo hội nói gì về AI?
Kể từ năm 2019, Giáo hoàng Francis đã nhấn mạnh tính mới và rủi ro của AI. Vào tháng 2 năm 2020, Vatican đã tổ chức một Đại hội về AI. Trong bài phát biểu của mình, Đức Thánh Cha Phanxicô nhấn mạnh rằng AI là một món quà nhưng đòi hỏi đạo đức thích hợp để sử dụng có trách nhiệm. Trong thông điệp nhân Ngày Hòa bình Thế giới 1/1/2024, ngài nhắc lại sự cần thiết phải quản lý những chuyển đổi nhanh chóng để bảo vệ các quyền cơ bản của con người. Tại cuộc họp G7 vào tháng 6/2024, ngài lưu ý việc AI được sử dụng mạnh mẽ trong các hoạt động khác nhau của con người và sự mâu thuẫn của nó: thú vị vì khả năng của nó nhưng lại là mối quan tâm lớn về hậu quả tiềm tàng của nó. Giáo hội không từ chối đổi mới công nghệ nhưng ủng hộ việc sử dụng nó một cách thích hợp vì lợi ích của nhân loại.
- Salêdiêng và AI?
Với vai trò quan trọng của AI trong giới trẻ và giáo dục, những người Salêdiêng cố gắng giải quyết những thách đố này bằng nhiều cách khác nhau. Họ hướng đến việc tích hợp AI một cách có đạo đức và có trách nhiệm trong mô hình sư phạm của hệ thống giáo dục dự phòng với mục tiêu gặp gỡ và gần gũi với giới trẻ. Ủy ban Salesian quốc tế về trí tuệ nhân tạo (ISCAI) được thành lập gần đây tìm cách tận dụng lợi ích của AI và giải quyết ý nghĩa của nó đối với các giá trị và nguyên tắc. Tháng trước, Đại học Giáo hoàng Salêdiêng ở Roma đã giới thiệu cuốn sách “Trí tuệ nhân tạo: Tìm kiếm nhân loại”, trả lời câu hỏi của Đức Thánh Cha Phanxicô trong Ngày Truyền thông Thế giới: “Vậy con người là gì? Sự độc đáo của con người là gì, và tương lai của loài người chúng ta được gọi là homo sapiens trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo sẽ ra sao?”
- Lập trường của chúng ta về AI là gì?
Là cha mẹ, nhà giáo dục, giảng viên và những mục tử, chúng ta không thể bỏ qua những tiến bộ của xã hội kỹ thuật số. Chúng ta phải cập nhật thông tin và sẵn sàng hướng dẫn sử dụng các công nghệ mới và đổi mới kỹ thuật số. Chúng ta phải giáo dục một lương tâm trong sạch để chọn các nguyên tắc vì lợi ích chung và sự tiến bộ cho tất cả mọi người. Sự cám dỗ của chủ nghĩa cá nhân ngày càng trầm trọng, được thúc đẩy bởi các tiện ích ảo, có thể khiến chúng ta đánh mất ý thức về nhân loại.
Tóm lại, chúng ta đừng quên rằng trí thông minh và các mối quan hệ giữa con người với nhau phát triển thông qua các tương tác thực tế và hàng ngày với người khác cũng như bằng cách đánh giá kết quả ứng dụng của chúng. Chúng ta nên cố gắng hiểu thêm về những cơ hội mà thế giới kỹ thuật số mang lại và thúc đẩy việc sử dụng có trách nhiệm các công cụ công nghệ và kỹ thuật số hiện có ngày nay.
Cha Carlos Méndez, sdb
carlosmendezsdb@gmail.com