Trong thế giới hiện đại, trước khi đi đến một nơi xa lạ, hầu hết chúng ta đều làm một việc rất quen thuộc: mở điện thoại và dùng một ứng dụng bản đồ như Google Maps. Tấm bản đồ ấy chỉ cho chúng ta con đường ngắn nhất, nhanh nhất, thuận tiện nhất để đến đích. Nó giúp chúng ta tránh kẹt xe, tránh những con đường xấu. Thế gian cũng trao cho chúng ta một “tấm bản đồ” tương tự để đi đến cái gọi là hạnh phúc: hãy chọn con đường dễ dàng, con đường của sự hưởng thụ, của cải vật chất, danh vọng và đặt cái tôi của mình lên trên hết.
Thế nhưng, trong bài Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu, vị Thầy và là người dẫn đường đích thực, lại trao cho chúng ta một tấm bản đồ hoàn toàn khác. Đó không phải là bản đồ dẫn đến sự thoải mái chóng qua, mà là bản đồ dẫn đến sự sống đời đời, dẫn đến hạnh phúc thật. Và trên tấm bản đồ này, Ngài ghi rõ ba chỉ dẫn, ba điều kiện tiên quyết cho những ai muốn đi theo Ngài.
Ba Chỉ Dẫn Trên Tấm Bản Đồ Của Chúa
Chúa nói: “Ai muốn đi theo Thầy, phải từ bỏ chính mình, vác thập giá mình mà theo.” Chúng ta hãy cùng nhau đọc kỹ ba chỉ dẫn này dưới ánh sáng suy tư của Đức Thánh Cha Phanxicô.
- Chỉ dẫn thứ nhất: “Từ Bỏ Chính Mình” – Cuộc Cách Mạng Khỏi Cái Tôi
Điều kiện đầu tiên không phải là làm một việc gì đó to tát, mà là một hành động nội tâm sâu sắc: “từ bỏ chính mình”.
- “Từ bỏ mình” không có nghĩa là tự hủy hoại, hay trở nên nhu nhược. Mà là từ bỏ cái tôi ích kỷ, kiêu ngạo, cái tôi luôn muốn mình là trung tâm của vũ trụ.
- Đức Thánh Cha Phanxicô thường gọi đây là một cuộc cách mạng: chuyển từ cái tôi làm trung tâm sang Thiên Chúa làm trung tâm. Ngài nói rằng người Kitô hữu không thể sống như một người chỉ biết “nhìn vào gương”, chỉ thấy mình và những nhu cầu của mình. Thay vào đó, chúng ta được mời gọi “nhìn qua cửa sổ” để thấy Chúa, thấy anh chị em và thấy những nhu cầu của thế giới. Từ bỏ mình là đập vỡ tấm gương của lòng tự ái để mở toang cánh cửa của con tim.
- Chỉ dẫn thứ hai: “Vác Thập Giá Mình” – Đi Con Đường Của Tình Yêu
Sau khi đã dời trọng tâm khỏi cái tôi, chúng ta được mời gọi “vác thập giá mình”.
- Thập giá không phải là một món trang sức đeo cho đẹp, cũng không phải là biểu tượng của sự u sầu, thất bại. Đức Thánh Cha Phanxicô nhấn mạnh rằng: “Một Kitô hữu không có thập giá thì không phải là Kitô hữu”. Ngài nói, “Đi theo Chúa mà không có thập giá, chúng ta không phải là môn đệ”.
- “Thập giá mình” là gì? Đó chính là những trách nhiệm, bổn phận, những khó khăn, bệnh tật, những hy sinh hằng ngày mà chúng ta chấp nhận không phải với thái độ cam chịu, oán trách, nhưng với tình yêu và vì lòng mến Chúa. Đó là sự kiên nhẫn với người bạn đời, sự hy sinh vất vả của cha mẹ vì con cái, sự trung thực trong công việc dù bị thiệt thòi, sự tha thứ cho người làm mình tổn thương. Vác thập giá là biến những gánh nặng của cuộc đời thành những hành vi của tình yêu.
- Chỉ dẫn thứ ba: “Mà Theo” – Đích Đến Là Vinh Quang
Con đường từ bỏ và thập giá này không phải là một ngõ cụt. Nó dẫn đến đâu? Chúa nói rõ: “Ai mất mạng sống mình vì Thầy, thì sẽ tìm được mạng sống ấy”.
- Đây là nghịch lý vĩ đại của Tin Mừng. Tấm bản đồ của thế gian hứa hẹn “cứu lấy mạng sống” bằng cách vun vén cho bản thân, nhưng cuối cùng lại dẫn đến sự trống rỗng và cái chết. Còn tấm bản đồ của Chúa, dù đi qua con đường dường như là “mất mát”, lại dẫn đến sự sống đích thực và vĩnh cửu.
- Đích đến của chúng ta là chính Chúa Giêsu Phục Sinh, là vinh quang Nước Trời. Đức Thánh Cha Phanxicô trong tông huấn “Niềm Vui Tin Mừng” (Evangelii Gaudium) đã khẳng định rằng, người Kitô hữu không thể là người có bộ mặt đưa đám. Niềm vui của người môn đệ không đến từ sự vắng bóng khó khăn, nhưng đến từ xác tín rằng mình đang đi với Chúa, và con đường của Ngài, dù qua thập giá, chắc chắn sẽ dẫn đến sự Phục Sinh.
Hướng dẫn cụ thể cho mọi người trong thế giới hiện đại
Thưa cộng đoàn, làm thế nào để chúng ta, những con người của thế kỷ 21, có thể sống theo tấm bản đồ này?
- Để “Từ Bỏ Mình” trong đời thường:
- Trong thế giới số: Mỗi ngày, hãy “từ bỏ” 15 phút lướt mạng xã hội vô định để dành thời gian đó thinh lặng cầu nguyện, hoặc nói chuyện thật sự với một người thân trong gia đình. Từ bỏ ham muốn phải thắng trong các cuộc tranh cãi trên mạng.
- Trong văn hóa tiêu thụ: Hãy “từ bỏ” việc phải có chiếc điện thoại mới nhất, bộ quần áo hợp thời nhất. Thay vào đó, hãy thực hành sự đơn giản, và dùng số tiền tiết kiệm được để giúp một người nghèo.
- Để “Vác Thập Giá Mình” một cách cụ thể:
- Trong gia đình: Thập giá của Cha hôm nay có thể là lắng nghe con cái với tất cả sự kiên nhẫn dù mình đang rất mệt. Thập giá của người vợ có thể là một lời nói dịu dàng thay vì một lời cằn nhằn. Thập giá của người con là vâng lời cha mẹ trong những điều tốt lành.
Nơi công sở: Thập giá là chọn sự trung thực thay vì một lời nói dối để được việc. Là âm thầm làm tốt công việc của mình mà không cần được ghi nhận. Là âm thầm làm tốt công việc của mình mà không cần được ghi nhận. Là bảo vệ sự thật dù có thể bị đồng nghiệp xa lánh. Đó chính là vác thập giá trong đời sống thường ngày.
- Để “Bước Theo” Chúa một cách chủ động:
- “Bước theo” không chỉ là cam chịu, mà là một hành động tích cực, là chủ động đi trên con đường yêu thương phục vụ mà Chúa đã đi.
- Mỗi tuần, chúng ta hãy thử làm một việc bác ái cụ thể: dành thời gian thăm một người già neo đơn trong xóm, gọi điện hỏi thăm một người bạn đang gặp khó khăn, quảng đại đóng góp cho một quỹ từ thiện của giáo xứ. Đó là những bước chân theo Chúa Giêsu.
- Quan trọng hơn cả, “bước theo” Chúa là bước theo trong cộng đoàn của Ngài, là Giáo Hội. Chúng ta tham dự Thánh Lễ không phải như những khán giả thụ động, nhưng như những thành viên sống động của gia đình Thiên Chúa, đến để được nuôi dưỡng bằng Lời Chúa và chính Thánh Thể Ngài – là tấm bản đồ sống động và là lương thực cho hành trình của chúng ta.
Chọn Tấm Bản Đồ Nào?
Hôm nay, Chúa Giêsu đặt trước mắt mỗi chúng ta hai tấm bản đồ. Một tấm bản đồ của thế gian, hào nhoáng và hấp dẫn, hứa hẹn con đường tắt đến với sự giàu sang, danh vọng và thoải mái. Tấm bản đồ kia là của Chúa, một con đường có vẻ hẹp và gập ghềnh hơn, với những chỉ dẫn như “từ bỏ”, “vác thập giá”.
Và giữa hai lựa chọn đó, Ngài hỏi chúng ta câu hỏi quan trọng nhất, câu hỏi chất vấn đến tận cùng giá trị cuộc đời mỗi người: “Nếu người ta được cả thế giới mà phải thiệt mất mạng sống, thì nào có lợi gì? Người ta sẽ lấy gì mà đổi mạng sống mình?”
Con đường Chúa mời gọi không phải là con đường dễ dàng, nhưng đó là con đường duy nhất dẫn đến hạnh phúc thật và sự sống vĩnh cửu. Và điều tuyệt vời nhất là: chúng ta không phải đi một mình. Chúa Giêsu, Đấng đã đi con đường này trước, đang bước đi cùng chúng ta. Chúa Thánh Thần là người hoa tiêu chỉ dẫn. Và mỗi Thánh Lễ, Chúa lại ban cho chúng ta chính Mình Ngài trong Thánh Thể làm sức mạnh và lương thực đi đường.
Xin cho mỗi người chúng ta, sau Thánh lễ hôm nay, can đảm nhìn lại tấm bản đồ của đời mình. Chúng ta đang đi theo chỉ dẫn của ai? Của thế gian hay của Chúa?
Nguyện xin Chúa cho chúng ta can đảm để chọn lại tấm bản đồ của Tin Mừng. Xin cho chúng ta ơn khôn ngoan để mỗi ngày, biết thực hành một chỉ dẫn của Chúa trong cuộc sống: một hành động “từ bỏ mình” nhỏ bé, một lần “vác thập giá” với nụ cười và lòng mến, hay một bước “đi theo” trong yêu thương phục vụ.
Ước gì khi kết thúc hành trình trần thế, chúng ta sẽ được nghe lời Chúa hứa ban cho những người môn đệ trung thành: “Ai mất mạng sống mình vì Thầy, thì sẽ tìm được mạng sống ấy”.
Amen.