Một người mẹ như Mẹ Ma-ghê-ri-ta
Ký ức đầu tiên của Don Bosco là bàn tay của mẹ ngài. Lúc ấy, Gio-an Bosco mới lên hai tuổi, và cậu không muốn rời khỏi căn phòng đang đặt thi hài của ba cậu. Chính ngài kể lại: “Mẹ của cha đã nói: Tội nghiệp con trai của mẹ, lại đây với mẹ. Từ đây con không còn cha nữa. Mẹ nói xong những điều này liền oà lên khóc nức nở, mẹ cầm lấy tay cha và kéo ra ngoài, lúc ấy cha cũng khóc chỉ vì thấy mẹ khóc”. Bàn tay của Mẹ Ma-ghê-ri-ta cho dù bị hành hạ bởi nỗi đau và sự lo lắng về tương lai, vẫn luôn mềm mại và cương quyết. Đôi bàn tay ấy chẳng bao giờ bỏ rơi các con của mình.
Sứ điệp quan trọng nhất của mẹ là “Chúng ta có thể gặp nhiều khó khăn trắc trở, nhưng chúng ta phải tiến về phía trước, và cho dù có xảy ra điều gì với con, hãy cứ tin vào mẹ!”. Khi xảy ra sự cố qua đời của người bạnn đời, mẹ Ma-ghê-ri-ta mới 29 xuân xanh. Còn về lũ trẻ thì Gio-an Bosco mới 2 tuổi, Giuse 4 tuổi, còn An-tôn 14 tuổi. Đối với An-tôn thì mẹ Ma-ghê-ri-ta chỉ là mẹ kế, vì mẹ ruột cậu đã sớm qua đời, và cha cậu đã đi bước nữa. Lúc này, trong gia đình, An-tôn đã là trụ cột lao động chính. Tính tình cậu khá thô lỗ, nhưng làm việc rất giỏi. Cậu cục cằn và hay khó chịu, ghen tương.
Với gia cảnh như thế thì Ma-ghê-ri-ta là một người mẹ rất “hiện đại”, vì mẹ đã gánh vác mọi trách nhiệm gia đình nặng nề trên đôi vai. Cuộc tranh luận kinh điển về những người mẹ có thể được ghi nhận đó là: “Mẹ chỉ có một trên đời”. Ngày nay, những người mẹ “chỉ có một trên đời” tồn tại trong nhiều hình thức khác nhau. Bởi họ đảm nhận một công việc kép đôi vừa trong nhà lẫn trong xã hội, hay vì họ bị chia lìa khỏi con cái do gánh nặng gia đình, hay phần đa các bà mẹ bị trao toàn quyền trong việc giáo dục con cái, thế cho nên, khi xảy ra điều gì, họ luôn bị trách “con dại cái mang!”. Các bà thường kể rằng: “Chồng tôi nói rằng ông ấy không quan tâm đến việc đó”. Nhưng thái độ dửng dưng này gây ra hậu quả rất đáng tiếc trong thực tế.
Mẹ Ma-ghê-ri-ta là người mẹ đứng đầu trong số những người phụ nữ này. Sự hiện diện của mẹ đầy tràn tình yêu và tính hiệu quả, được làm bởi rất ít lời nhưng vô số hành động, một gương mẫu bền bỉ trong mọi lúc, một sự cho đi tuyệt đối, trọn vẹn. Mẹ chỉ là một nông dân mù chữ, nhưng lại giầu có về sự khôn ngoan chân thật và sự quân bình hiếm thấy. Tất cả những đặc tính này thấy được trong vai trò giáo dục của mẹ Ma-ghê-ri-ta khi huấn luyện Gio-an Bosco. Những giáo huấn của mẹ thật đơn sơ nhưng thật vĩ đại. Chẳng hạn:
- Sự dứt khoát và can đảm là những tố chất đầu tiên giúp thành công. Chẳng ai bao giờ thấy Don Bosco thất đảm. Cả mẹ của ngài cũng thế.
- Trong nhà, mỗi người đều phải làm việc phụ giúp gia đình. Mẹ Ma-ghê-ri-ta đã quen cho con cái sớm được làm việc trong nhà và ngoài đồng. Để được đi học, cậu Gio-an Bosco đã phải tìm cách xoay sở để có tiền trả học phí: cậu học nghề may, làm mộc, phục vụ quán rượu, thợ cắt tóc. Tại Valdocco, không có trẻ nào được “lười biếng”. Chẳng hạn khi có một thiếu niên chạy đến mẹ Ma-ghê-ri-ta để xin mẹ giúp khâu cái nút áo. Mẹ liền đưa cho em chỉ và kim, rồi bảo: “Sao con không thử làm xem thế nào? Cái gì cũng phải tập dần dần để biết làm”, và mẹ ngồi bên cạnh để giúp em.
- Phải làm chủ tính khí. Mỗi đứa con đều có tính khí khác nhau, những mỗi em cần phải học để biết kiểm soát được tính khí của mình. Với sự dịu dàng và kiên nhẫn, mẹ Ma-ghê-ri-ta đã khuất phục được tính chua cay của An-tôn. Mẹ cũng chú ý dõi theo sự tiến triển nơi cậu út Gio-an Bosco. Cậu là đứa trẻ rất tự tin trong hành động, mà điều này dễ dẫn cậu đến chỗ kiêu căng, tự tôn. Cho nên, khi cậu còn là một đứa trẻ chưa có khả năng trách nhiệm về hành động luân lý của mình, mẹ đã không ngần ngại để đè bẹp mọi thói bốc đồng của cậu ngay từ khi còn trong trứng nước.
- Những cuộc cãi vã và hiểu lầm giữa các anh em không giải quyết được với những bài giảng và những tranh luận. Mẹ Ma-ghê-ri-ta hiểu rằng giữa anh An-tôn và Gio-an có những mâu thuẫn mà những lời giải thích không giải quyết được. Lý do đơn giản là An-tôn không hiểu nỗi khát khao được học của Gio-an, cho nên anh thấy gánh nặng gia đình như dồn hết lên vai anh, trong khi Gio-an như “lêu lổng”, “không chia sẻ” trách nhiệm này của anh. Và mẹ đã tìm ra giải pháp ổn thoả, đó là cho Gio-an đi ra khỏi gia đình, đến sống và làm việc phục vụ tại nông trại xa xôi của gia đình người quen, cho dù mẹ phải rơi lệ khi sửa soạn gói hành lý ít ỏi cho cậu con trai út bé bỏng.
- Con cái có con đường riêng, và chúng cần có sự đồng hành. Vừa khi hiểu được ơn gọi của cậu con trai, mẹ Ma-ghê-ri-ta đã nói rõ với con: “Này Gio-an, con trai của mẹ. Con hãy suy nghĩ thanh thản và kỹ càng về điều này. Và khi con đã quyết định thì hãy đi theo con đường của con mà không phải bận tâm đến một ai cả, nhưng hãy chỉ bận tâm đến điều quan trọng nhất là thánh ý Chúa mà thôi. Cha sở đã muốn mẹ làm con đổi ý, bởi vì ngài cho rằng sau này mẹ sẽ phải cần đến sự trợ giúp của con. Nhưng mẹ nói với con này: trong vấn đề này, mẹ của con không can hệ gì. Thiên Chúa phải chiếm chỗ nhất trong tất cả. Mẹ chẳng muốn gì nơi con, mẹ chẳng trông chờ gì nơi con cả”. Những lời lẽ này quả thật là “trao ban sự sống”.
- Niềm vui và sự bình thản là muối của cuộc sống. Mẹ Ma-ghê-ri-ta canh chừng con nhưng không với tâm trạng nặng nề hay ngờ vực. Mẹ biết khiển trách với nụ cười, và làm cho sự việc trở nên nhẹ nhàng với chút lạc quan, hài hước. Khi mẹ phải rời bỏ ngôi nhà nhỏ quen thuộc của mẹ ở Bec-ki để theo Don Bosco lên thành phố, đến ngôi nhà tồi tàn mà Don Bosco mới mua tại Valdocco, thuộc vùng ngoại ô buồn tẻ, mẹ nói: “Thật khốn cho thế gian nếu họ cảm thấy chúng ta là người xa lạ và không có gì”.
- Nói chuyện, đối thoại, kể chuyện là những thời khắc sống động của cuộc sống gia đình. Tại ngôi nhà nhỏ ở Bec-ki, mẹ đã tạo nên một bầu khí thân thiện là vào buổi tối, mọi thành viên trong gia đình cùng quây quần và dành thời gian để nói chuyện, để kể về những giấc mơ. Bầu khí thân thiện này cũng đã được Don Bosco gầy dựng và duy trì trong các nhà của ngài.
- Lương tâm là một sự hướng dẫn nền tảng. Ngay từ nhỏ, Gio-an Bosco đã được mẹ dậy biết phân biệt giữa điều tốt và điều xấu, rõ ràng, không chút giả hình và không quanh co lươn lẹo. Cậu biết chính xác điều nào phải làm và điều nào không được làm. Trên giường bệnh, trước khi chết, mẹ Ma-ghe-ri-ta nói: “Lương tâm mẹ bình an, mẹ đã làm bổn phận của mẹ với tất cả những gì mẹ có thể”.
- Học biết Thiên Chúa tại gia đình. Cầu nguyện, giáo lý, ý nghĩa về sự Quan Phòng, các Bí tích, việc từ thiện là những điều Don Bosco đã học được từ nơi mẹ Ma-ghê-ri-ta. Và từ nơi mẹ, hệ thống giáo dục của Don Bosco đã nảy sinh.
Hôm nay, mỗi người hãy nhớ mua tặng cho người mẹ của mình một bông hồng.
Bruno Ferrero