Ngày hôm nay, 23 tháng 05 năm 2018, Đức Thánh Cha Phan-xi-cô đã ngỏ lời khích lệ và đảm bảo với các tín hữu tại Trung Hoa rằng “Giáo hội toàn cầu vẫn đang cầu nguyện với các con và cho các con, để giữa những thử thách khó khăn, các con vẫn tiếp tục tín thác vào Thánh ý của Thiên Chúa”.
Đức Thánh Cha đảm bảo với các tín hữu Trung Hoa rằng “Đức Trinh nữ của chúng ta không ngừng trợ giúp và bảo vệ các con bằng tình mẫu tử của Mẹ”.
Đức Thánh Cha gởi thông điệp này cho các tín hữu vào ngày áp lễ Đức Mẹ tại Trung Hoa, lễ kính Đức Trinh Nữ Maria “Phù hộ các Giáo hữu”, Đấng “được mừng kính cách đặc biệt vào ngày 24 tháng Năm hằng năm tại Đền thờ Sheshan”, một nơi gần với thành phố Thượng Hải.
Vị tiền nhiệm của ngài, Đức Thánh Cha Biển Đức XVI, luôn mong muốn đưa Giáo hội Trung Hoa đi đến sự hiệp nhất với Giáo hội toàn cầu qua sắc lệnh ban hành vào năm 2007 “Thư gởi các Ki-tô hữu tại Trung Hoa” mà ngày 24 tháng 05 sẽ được cử hành rộng rãi như “một ngày cầu nguyện cho Giáo hội tại Trung Hoa”.
Trong thông điệp ngày hôm nay, Đức Thánh Cha Phan-xi-cô dùng những cụm từ “giữa những cơn thử thách khó khăn” với một ý nghĩa đặc biệt. Dường như ngài muốn ám chỉ đến sự kiện rằng từ tháng Hai vừa qua, chính quyền Trung Hoa đã có sự chống đối về tôn giáo trong vùng lục địa, bao gồm các Ki-tô hữu và Giáo hội Công giáo, cụ thể qua những quy chế khắt khe ngăn cấm bất kỳ ai dưới 18 tuổi được phép đi nhà thờ và tham dự các buổi phụng vụ tại nhà thờ, cũng như việc lãnh nhận một nền giáo dục tôn giáo và giáo lý, hoặc tham dự bất kỳ biến cố tôn giáo nào.
Những quy chế này quy định những hình phạt rất nặng cho bất kỳ ai vi phạm. Điều này có nghĩa là các bậc cha mẹ đưa con cái đến nhà thờ, hay tham dự vào lớp giáo lý hay bất kỳ những biến cố nào có liên quan, đều bị phạt nặng, cũng như các bạn trẻ nào tham dự vào bất kỳ dạng thức sinh hoạt tôn giáo nào.
Việc cấm đoán này nhắm thẳng vào cuộc sống hiện tại và tương lai của người Công giáo, của các Giáo hội Ki-tô khác, cũng như tất của các các tôn giáo khác nữa. Đó là vấn đề quan tâm hàng đầu đối với các Ki-tô hữu tại Trung Hoa, những người vốn nhìn điều này như một nỗ lực của chính quyền cộng sản dưới thời của Chủ tịch Tập Cận Bình, nhằm ngăn cản các bạn trẻ không được đến với nền giáo dục tôn giáo và lớn lên trong đức tin. Đây là một bằng chứng hiển nhiên cho thấy các giới chức chính quyền Trung Hoa thuộc thẩm quyền cao nhất, rất sợ tôn giáo.
Các nguồn tin tại Rô-ma nói cho tạp chí America rằng Vatican rất quan tâm tới vấn đề này, một vấn đề nảy sinh sau 4 năm Tòa Thánh có sự trao đổi với Trung Hoa để có thể bổ nhiệm các Giám mục tại lục địa này. Dẫu chưa được tuyên bố chính thức, Vatican thấy rằng những quy chế mới ngăn cấm các bạn trẻ thực hành và được giáo dục trong đức tin, được coi như lối hành xử thiếu thân thiện, không phù hợp với đường lối nhất quán của Bắc Kinh là muốn ‘thực sự’ cải thiện mối bang giao với Tòa Thánh. Việc Đức Thánh Cha cẩn thận dùng những hạn từ này cho thấy mối quan tâm lớn của Tòa Thánh và Giáo hội tại Trung Hoa.
Đức Thánh Cha Phan-xi-cô, người đã nỗ lực rất nhiều để cải thiện mối tương giao tốt đẹp với Trung Hoa, đã nhận định như thế vào cuối buổi diễn từ chung tại Quảng trường Thánh Phê-rô với sự tham dự của hằng chục ngàn khách hành hương đến từ nhiều quốc gia vào ngày 23 tháng Năm, ngày áp lễ Đức Mẹ Sheshan.
Lễ này được gọi là lễ “Đức Mẹ Sheshan, Đấng Bảo trợ Trung Hoa”. Một bức tượng nổi tiếng được đặt trên đỉnh của Đền thờ Sheshan, cho mọi người thấy Đức Maria muốn giới thiệu Hài nhi Giê-su đứng cao hơn đầu của Đức Mẹ, cho toàn thế giới. Từ năm 1873, bức tượng này đã được đặt ở đây và đã lôi kéo hằng triệu khách hành hương trên khắp đất nước Trung Hoa đến hành hương nơi này, đặc biệt vào dịp tháng Đức Mẹ. Nhưng trong những năm vừa qua, giới chức chính quyền đã tìm cách can ngăn các tín hữu không đến tham dự cuộc hành hương này.
Đức Thánh Cha Phan-xi-cô ngỏ lời với các khách hành hương tại Quảng trường Thánh Phê-rô rằng “điều này cũng mời gọi tất cả chúng ta hãy hiệp thông trong tinh thần với tất cá các tín hữu Công giáo tại Trung Hoa”.
Ngài mời gọi các khách hành hương và các người Công giáo trên toàn thế giới hãy “cầu nguyện với Đức Trinh Nữ để các tín hữu Trung Hoa có thể sống đức tin của họ một cách quảng đại và bình thản, cũng như giúp họ sống những nghĩa cử huynh đệ, hài hòa và hòa giải, trong sự hiệp thông trọn vẹn với Đấng Kế vị Thánh Phê-rô”
Đức Thánh Cha biết rằng hiện nay vẫn có niềm hy vọng, nhưng cũng còn cả những mối quan tâm và sự căng thẳng giữa nhiều tín hữu Công giáo tại Trung Hoa lục địa, liên quan đến những thỏa thuận của Tòa Thánh với Bắc Kinh. Đặc biệt đối với những người thuộc cộng đoàn giáo hội không được thừa nhận, thì việc thỏa thuận này thực sự có ý nghĩa gì với họ.
Với nhận định sau cùng này, Đức Thánh Cha Phan-xi-cô muốn diễn đạt niềm hy vọng và mong ước rằng các tín hữu Công giáo thuộc cộng đoàn “Giáo hội hầm trú”, cũng như các tín hữu thuộc những cộng đoàn “mở”, tức là được nhà nước công nhận, luôn có thể “sống đức tin của họ một cách quảng đại và bình thản”, và có thể tìm ra phương cách để “sống tình huynh đệ cụ thể, trong sự hài hòa và hòa giải” giữa họ, nhưng luôn “trong sự hiệp thông trọn vẹn” với Đức Thánh Cha – Đấng Kế vị Thánh Phê-rô.
Đức Thánh Cha Phan-xi-cô kết luận với lời khẳng định với các tín hữu Công giáo tại Trung Hoa rằng “Đức Trinh nữ của chúng ta không ngừng trợ giúp và bảo vệ các con bằng tình mẫu tử của Mẹ”.
Bài viết:Gerard O’Connell
Văn Chính, SDB chuyển ngữ