Tiếp tục loạt bài gồm 10 bài của cha Gildasio Mendes, Tổng Cố vấnTruyền thông Xã hội, về chủ đề “Don Bosco và thực tế kỹ thuật số ảo”, hôm nay chúng ta đi sâu vào khía cạnh khác của các kỹ năng truyền thông của đấng sáng lập Tu hội Salêdiêng. Lần này, trọng tâm cụ thể là “Don Bosco, sức mạnh của lời nói và quà tặng của mối tương giao.”
Truyền thông được sinh ra thông qua lời nói! Điều đầu tiên một em bé học nói, những từ đầu tiên, là một phiên bản (thường là ngắn gọn) của Mẹ! Bố! Lời là khởi đầu của truyền thông. Theo sách Sáng thế, Thiên Chúa tạo ra con người và vạn vật bằng cách nói, đặt tên, ban sự sống… nhờ quyền năng của lời nói!
Bản chất chúng ta là những người của ngôn từ. Thông qua ngôn từ, chúng ta phát triển một bách khoa toàn thư cá nhân để xác định chúng ta là ai, chúng ta làm gì, cách chúng ta giải thích mọi thứ tồn tại xung quanh mình. Thông qua ngôn từ, chúng ta xây dựng một ngôn ngữ. Thông qua ngôn ngữ, chúng ta giao tiếp với nhau.
Trong lịch sử, con người chúng ta đã tạo ra từ ngữ và phát triển ngôn ngữ, và thông qua đó, chúng ta đã phát triển như những sinh vật xã hội trong tất cả các môi trường văn hóa của chúng ta.
Thế giới kỹ thuật số cũng vậy, là về từ ngữ và ngôn ngữ. Mã là từ ngữ ở dạng viết. ‘Bit’ và ‘byte’ là các từ. Tất cả các hệ thống máy tính và phần mềm đều là ngôn ngữ. Các ứng dụng là ngôn ngữ. Trong lĩnh vực công nghệ máy tính, thông tin và thực tế ảo, các mật mã được chuyển đổi thành ngôn ngữ, mã và thuật toán là ngôn ngữ.
Khi thực hiện lập trình máy tính, chúng ta đang xử lý các từ kết hợp với số /mật mã trở thành mã máy tính, một ngôn ngữ cho phép chúng ta tương tác với máy tính. Tương tác giữa các hệ thống trong mạng internet giống như một cuốn bách khoa toàn thư. Một ví dụ là cách Wikipedia được thiết kế, cho phép chúng ta tương tác giữa nơi này với nơi khác thông qua ngôn từ.
Tuy nhiên, lời nói và ngôn ngữ của con người có ý nghĩa sâu sắc. Chúng không chỉ là âm vị học, hình thái học, cú pháp … hay một công cụ kỹ thuật của giao tiếp. Chúng có ý nghĩa và chiều sâu. Lời nói tỏ lộ chúng ta, diễn đạt những gì chúng ta nghĩ và cảm thấy như một con người. Do đó, ngôn ngữ là biểu hiện của chúng ta về sự tồn tại, yêu thương và tin tưởng. Thông qua ngôn ngữ, chúng ta học cách quản lý bản thân trong thế giới xã hội và đưa ra quyết định cũng như chủ động trong không gian mà chúng ta chiếm giữ trong thế giới này.
Từ thể hiện cảm xúc, tình cảm, giá trị. Đó là tiếng nói của trái tim và tâm hồn con người. Lời nói và ngôn ngữ thể hiện chúng ta là ai.
Do đó, ngôn ngữ có một chiều hướng tiềm ẩn, một phần bí ẩn mà chúng ta là, cuộc sống là. Đây là lý do tại sao, trong cuộc sống của chúng ta, chúng ta tìm thấy những từ ngữ mới để diễn đạt những trải nghiệm mới, khám phá mới, thực tế mới.
Một khía cạnh bổ sung và xa hơn của việc thể hiện bản thân thông qua lời nói là mối tương quan. Từ ngữ dẫn đến các mối tương quan của con người với nhau. Ngôn từ được trao cho chúng ta để nói, để sáng tạo, đối thoại và tạo ra thế giới của riêng chúng ta.
Don Bosco là người của ngôn từ! Ngài làm chủ ngôn ngữ trong cuộc sống và để giáo dục!
Từ thời thơ ấu cho đến khi nói những lời cuối cùng trước khi qua đời, ngài đã dùng lời nói để thể hiện con người và niềm tin sâu sắc hơn của mình. Hãy để tôi tham chiếu ở đây về giấc mơ lúc chín tuổi của ngài từ góc độ sức mạnh của ngôn từ và ngôn ngữ. Nó có thể giúp chúng ta hiểu rõ hơn tại sao lời nói là mẹ của giao tiếp. Ngài chơi chữ! Ngài tạo ra ngôn ngữ của riêng mình!
Don Bosco nói (tất cả các đoạn trích từ bản dịch Daniel Lyons SDB, 2010): “Trong giấc mơ này, tôi dường như đang ở gần nhà mình trong một khoảng sân rất rộng. Một đám đông trẻ em đang chơi ở đó. Một số đang cười, một số chơi trò chơi, và một số khác chửi thề. Khi tôi nghe thấy những lời xấu này, tôi ngay lập tức nhảy vào giữa chúng và cố gắng ngăn chúng lại bằng cách dùng lời nói và nắm đấm của mình ”.
Điều thú vị là ngài mô tả rằng điều khiến ngài bị sốc ở phần này của giấc mơ là “những lời nói xấu” của những đứa trẻ. Tiếng xấu! Sức mạnh của ngôn từ! Những từ ngữ cho thấy hoàn cảnh đáng buồn mà những người trẻ này phải đối mặt trong cuộc sống của họ.
Don Bosco tiếp tục: “ngay lúc đó, một người đàn ông trang nghiêm xuất hiện, một người ăn mặc sang trọng… Ngài đã gọi tên tôi và bảo tôi phụ trách những đứa trẻ này”. Cuộc đối thoại bắt đầu bằng các thuật ngữ đối lập:
Vũ lực – sự dịu dàng
Sự xấu xa của tội lỗi – giá trị của nhân đức
Don Bosco đáp lại rằng ngài “chỉ là một đứa trẻ nghèo dốt nát, [ngài] không thể nói chuyện với những người trẻ này về tôn giáo”.
Don Bosco hỏi: “Ngài là ai mà lại ra lệnh cho con làm điều không thể?”
Người trong giấc mơ nói: “Chính vì điều đó dường như là không thể đối với con, con phải biến nó thành có thể thông qua sự vâng lời và tiếp thu kiến thức.”
Don Bosco đặt ra một câu hỏi sâu sắc: “Ở đâu, bằng cách thế nào?”
Cuộc đối thoại tiếp tục. Bây giờ Người trả lời câu hỏi của cậu bé Gioan Bosco:
“Ta sẽ cho con một bà giáo. Dưới sự hướng dẫn của người, con có thể trở nên khôn ngoan. Không có người thì tất cả sự khôn ngoan đều là sự ngu ngốc ”.
Thông qua việc sử dụng ngôn ngữ, cuộc đối thoại ngày càng mở ra nhiều hơn… Bản chất đang được thể hiện, những câu hỏi sâu sắc xuất hiện…. Mong muốn biết người nói chuyện với mình là ai. Ngôn từ tìm kiếm sự thật!
Gioan Bosco hỏi: “Nhưng ngài là ai mà lại nói như vậy?”
Và rồi Người nói, “Ta là Con của người phụ nữ mà mẹ con dạy con chào ba lần một ngày.”
Ngôn ngữ là cách cậu bé Gioan Bosco tự bảo vệ mình, tìm kiếm sự an toàn, một tham chiếu cảm xúc, để giải quyết một vấn đề.
Don Bosco nói: “Mẹ con bảo không được giao du với những người con không biết trừ khi được sự cho phép của mẹ. Vì vậy, xin cho con biết tên của ngài ”.
Ngôn ngữ thì năng động. Những câu hỏi khiến người ta phải tìm kiếm, suy ngẫm, cân nhắc, đối diện với sự thật của cuộc sống và thực tại. Ngôn ngữ đi liền với niềm tin và xác tín của con người.
Tiếp tục câu chuyện của mình, Gioan Bosco sau đó “nhìn thấy một Người Nữ có vẻ ngoài trang nghiêm đứng bên cạnh ngài. Cô đang mặc một chiếc áo choàng lấp lánh, như thể được bao phủ bởi những ngôi sao sáng. Thấy các câu trả lời cho những câu hỏi của cha khiến cha bối rối hơn bao giờ hết, cô ấy ra hiệu cho cha đến gần cô ấy. Cô ấy ân cần nắm lấy tay cha và nói: “Nhìn này!”. Và Gioan Bosco đã làm theo.
Ngôn ngữ mở ra con đường cho cuộc sống và sự tin tưởng. Ngôn ngữ giống như một chiếc chìa khóa để mở ra những cánh cửa, những chân trời mới. “Những người trẻ dường như đã bỏ chạy. Một số lượng lớn dê, chó, mèo, gấu và các con thú khác đã thế chỗ.”
Cuộc đối thoại tiếp tục, một lần nữa với các thuật ngữ đối lập nhau.
Động vật hoang dã – chiên non hiền lành
Mạnh mẽ – nghị lực – khiêm tốn
Don Bosco tiếp tục thuật lại giấc mơ của mình: “‘Đây là cánh đồng con làm việc. Hãy khiêm tốn, mạnh mẽ và tràn nghị lực. Và những gì con sắp thấy xảy ra với những con vật này trong giây lát là những gì con phải làm cho các con của Ta.’ Cha nhìn quanh một lần nữa và nơi trước đây cha từng nhìn thấy những con thú hoang dã, bây giờ cha đã nhìn thấy những chú cừu non hiền lành. Tất cả đều nhảy và kêu be be như để chào đón Người Thanh niên và Người Phụ nữ đó. ”
Ngôn ngữ giống như một đại dương. Nó sâu, đôi khi rất phức tạp. Bí ẩn theo một số cách. Nó chạm đến trái tim, tâm hồn và tâm trí. Thông qua những từ như có, không, có thể, con người xác định cuộc sống của họ, tương lai của họ, vị trí thực sự của họ trên thế giới này.
Gioan Bosco bày tỏ cảm xúc sâu sắc hơn của mình: “Vào lúc này, vẫn trong giấc mơ, cha đã bắt đầu khóc. Cha cầu xin Người Nữ nói để cha có thể hiểu cô, bởi vì cha không biết tất cả những điều này có nghĩa là gì. Sau đó, cô ấy đặt tay lên đầu cha và nói: “Vào lúc tốt đẹp, con sẽ hiểu mọi thứ.”
“Cùng với đó, một tiếng ồn đã đánh thức cha và mọi thứ biến mất.”
‘Sau khi cô ấy nói’… những từ có ý nghĩa mạnh mẽ và mang tính biểu tượng. Những từ thể hiện sức mạnh của ngôn ngữ, món quà của các mối tương quan!
Các mối tương quan là đích đến của từ ngữ!
Thông qua mối tương quan, chúng ta mở rộng giao tiếp giữa các cá nhân và mang lại ý nghĩa và sự vững chắc cho ngôn từ của chúng ta.
Đối với Don Bosco, từ “giới trẻ” trở thành một ngôn ngữ gây xúc động sâu sắc đến toàn bộ cuộc đời, trái tim và linh hồn của ngài. Nó trở thành một từ để sống, cho đi, giao tiếp. Thông qua ngôn ngữ của trái tim và tâm hồn, ngài chạm đến cuộc sống của những người biết ngài và biết được những điều tuyệt vời mà ngài đã làm cho giới trẻ.
Đối với ngài, ngôn từ trở thành một kế hoạch sống bởi vì ngôn từ đến từ Thiên Chúa là Lời soi sáng cuộc đời ngài và cho ngài sự kiên trì để cống hiến cuộc đời mình cho những gì ngài yêu và sống vì: “Cha đã nguyện hứa với Chúa là cho đến hơi thở cuối cùng, cha vẫn sống cho các trẻ nghèo khổ của cha.” (Xem Hiến luật 1).
Cha Gildasio Mendes, Tổng Cố vấn Truyền thông, Tu hội SDB
Ban Truyền thông chuyển ngữ