Don Bosco – Mẫu Gương Nhà Giáo Của Trái Tim Và Trí Tuệ

Trong ngày 20/11 – dịp tôn vinh những người đang dấn thân cho sự nghiệp giáo dục tại Việt Nam – chúng ta được mời gọi nhìn lại l hình ảnh người thầy trong lịch sử và truyền thống nhân loại. Giữa những mẫu gương cao quý ấy, Cha thánh Gioan Bosco (Don Bosco), một nhà giáo dục hết tình của Giáo Hội và xã hội thế kỷ XIX, người đã hiến trọn đời cho sự phát triển toàn diện của người trẻ, đặc biệt những người nghèo và bị bỏ rơi.

 

Theo Constitutions of the Salesians of Don Bosco (Hiến luật Dòng Salêdiêng Don Bosco ), chính Don Bosco đã long trọng thưa với Thiên Chúa:

“Tôi đã hứa với Chúa rằng tôi sẽ hiến dâng toàn thể cuộc đời mình—đến hơi thở cuối cùng—cho các em nhỏ nghèo.”

Lời thề ấy không chỉ diễn tả một tâm tình đạo đức, nhưng đã trở thành định hướng toàn bộ đời sống sư phạm và mục vụ của ngài.

 

Nghiên cứu của Michal Vojtas về nghệ thuật giáo dục của Don Bosco cho thấy: Phương pháp của ngài không bắt đầu từ lý thuyết, mà từ những cuộc gặp gỡ giáo dục cụ thể, như cuộc gặp gỡ với cậu bé Bartolomeo Garelli năm 1841—vốn được xem là khởi điểm của nền giáo dục Don Bosco. Don Bosco tiếp cận người trẻ bằng “đối thoại, hiểu biết cá nhân, nâng đỡ và đồng hành”, đặt nền tảng cho những gì sau này gọi là nghệ thuật gặp gỡ và đồng hành Salêdiêng.

 

Nội dung cốt lõi nhất của di sản giáo dục Don Bosco được trình bày trong tác phẩm kinh điển của Pietro Braido, Prevention, not Repression. Braido nhận định rằng: Don Bosco xây dựng nên Hệ Thống Dự Phòng (Preventive System) như một tổng hợp hài hòa giữa nhân bản và thiêng liêng, trong đó người giáo dục hiện diện thường xuyên, chủ động và yêu thương giữa người trẻ, không chỉ trong lớp học mà cả trong sân chơi và đời sống thường nhật.

 

Sự hiện diện này không đơn thuần là giám sát, nhưng là sự hiện diện “như người cha, người anh và người bạn” để hướng dẫn và nâng đỡ sự trưởng thành toàn diện của thanh thiếu niên.

Các nguồn Salesian Sources – Part II: Education còn cho thấy Don Bosco luôn nối kết giáo dục trí tuệ với đào luyện nhân cách và đời sống thiêng liêng. Ngài không xem giáo dục chỉ là truyền đạt tri thức, mà là xây dựng con người hoàn chỉnh—thể lý, tâm lý, luân lý và thiêng liêng—nhằm giúp người trẻ trở nên “người lương thiện, công dân tốt, và Kitô hữu thánh thiện”.

Trong bối cảnh xã hội Việt Nam hôm nay, khi ngành giáo dục đang đối diện nhiều thách đố, tấm gương Don Bosco có thể được xem như một lời mời gọi quý báu: Người thầy không chỉ là người truyền đạt kiến thức, nhưng còn là người kiến tạo môi trường nhân bản, là người đồng hành với tâm hồn người trẻ bằng sự kiên nhẫn, lòng nhân hậu và niềm hy vọng.

Nhân ngày tôn vinh các nhà giáo Việt Nam, chúng ta biết ơn những người đang ngày đêm tiếp tục lý tưởng giáo dục bằng chính đời sống và trái tim của mình—những người, theo tinh thần Don Bosco, hiện diện giữa người trẻ, chăm lo cho họ bằng trí tuệ chuyên môn và sự tận tụy nhân bản, để giúp họ khám phá ý nghĩa của cuộc sống và tương lai của chính mình.

Ước mong rằng, từ di sản giáo dục của Don Bosco sẽ giúp mỗi nhà giáo thêm vững vàng trong sứ mạng, và giúp mỗi người biết trân trọng hơn nữa những giá trị cao quý mà người thầy mang đến cho xã hội và cho thế hệ mai sau.

 

Nguồn biên soạn: Salesian Don Bosco online