- Mẩu tượng thánh trong tay một cậu bé bụi đời
Vào buổi tối mùa thu lạnh lẽo năm 1857, trong màn sương dày đặc, mọi người đang chờ chuyến tàu dưới mái che nhà ga Carmagnola, cách thành phố Turin hơn 30 cây số. Don Bosco cũng đang đợi tàu ở đó để về lại Turin. Tâm trí ngài bị cuốn theo tiếng ồn ào lúc gần lúc xa từ đám đông các cậu trai lang thang, bụi đời.
Don Bosco đi đến gần. Ngay khi bóng chiếc áo choàng đen của ngài xuất hiện, những kẻ quấy rối đưa chân đá vào chân ngài. “Chỉ có một người trẻ dừng lại, tiến về phía trước, đặt tay lên hông, với một cái nhìn hống hách vô cùng, cậu ta bắt đầu nói: Ông là ai? Ông muốn gì nơi chúng tôi?”
Don Bosco nhìn chằm chằm vào cậu thiếu niên có đầu tóc rối bù và nhận ra trong đôi mắt đầy tự hào tỏ lộ một sức sống dữ dội, mà tiếc là đang lạc lối. Với một vài phút đối thoại, Don Bosco đã tạo nên sự tín nhiệm và biết thêm rằng: tên cậu bé là Michael Magone; tình trạng bản thân: mười ba tuổi, không cha, bỏ học; triển vọng tương lai: người “đi bụi”, không làm gì cả.
Tiếng còi báo hiệu xe lửa vào ga và đón khách. Don Bosco đặt một mẫu tượng Đức Mẹ Phù Hộ trong tay cậu bé, và nói vội: “Hãy đến gặp Don Ariccio, cha phó của bạn. Nói với ngài rằng vị linh mục đã trao cho bạn tượng thánh này muốn có thông tin về bạn”.
Vài ngày sau, Don Bosco nhận được thư của Cha phó xứ Carmagnola với các thông tin: Michael Magone là một cậu bé mồ côi cha, sinh ngày 19 tháng 9 năm 1845. Người mẹ bận tâm kiếm sống cho gia đình, nên không thể theo cậu ta được. Cậu bị đuổi học nhiều lần do hiếu động và bất tuân. Tuy nhiên, cậu ấy đã học lớp ba. Cậu tham gia vào nhóm bạn xấu lớn tuổi hơn cậu; hai người trong nhóm đã đi tù. Về đạo đức, cậu có tấm lòng tốt, nhưng khó chế ngự. Trong lớp học và giáo lý cậu là người bình thường khi không ai đụng đến, khi cậu rời đi, mọi người đều thở phào vui mừng.
Don Bosco trả lời rằng, nếu cậu và mẹ cậu chấp nhận, ngài sẵn sàng nhận cậu ta trong nhà nội trú của mình.
Gặp Michele, Cha Phó xứ Carmagnola là Don Ariccio kể cho cậu nghe về vị linh mục có một ngôi nhà lớn ở Turin với hàng trăm bé trai đang chạy nhảy, vui chơi, học chữ và học nghề. Cha phó ấy nói thêm rằng vị linh mục kia sẵn lòng chấp nhận cho cậu đến ở trong nhà ngài, và hỏi cậu có muốn đi đến đó không. Magone trả lời “có” với sự hồi hộp xen lẫn nghi hoặc. Vài ngày sau đó hai mẹ con, với một ít quần áo, và một trái tim đầy cảm xúc, trong sự đưa tiễn của bạn bè trong nhóm, đã đến Valdocco.
Tại lớp học, Magone được ca hát, hò la, chạy nhảy. Nhưng cậu ta đã không trở thành một vị thánh ngay tức khắc. Trong nhà Valdocco, theo thỏa thuận với Don Bosco, Hội những người bạn Đức Mẹ Vô nhiễm đã cắt đặt một cậu bé ở bên cạnh Magone để giúp đỡ và sửa dạy cậu ta. Magone có một số khuyết điểm lớn: hay có những lời nói tục, thô lỗ, báng bổ, phạm thượng … Tuy nhiên được người bạn đồng hành hết lòng yêu thương sửa chữa, Michele cũng thay đổi dần.
Có điều Magone rất ghét tiếng chuông báo kết thúc giờ giải lao để vào học lại. Cầm sách vở, cậu nặng nề đi vào lớp, giống như đang thi hành án lao động cưỡng bức. Nhưng đẹp hơn cả là hình ảnh lúc giờ học kết thúc, Don Bosco viết: “Cậu bé có vẻ như xuất hiện từ miệng của một khẩu pháo: cậu bắn lên trời, bay trong mọi góc, đặt mọi thứ trong chuyển động”. Trong mọi trò chơi, cậu luôn là đội trưởng; đội nào cậu tham gia, gần như bất khả chiến bại.
Vài tháng sau, cậu rơi vào những ngày buồn bã. Từ một góc cô đơn, cậu nhìn những người bạn của mình, cậu tách khỏi nhóm những người bạn vui vẻ, và đôi khi cậu đã khóc. Đây là lời của Don Bosco:
“Tôi đã theo dõi những gì đã xảy ra nơi cậu ấy, vì vậy một ngày tôi đã đến gần và nói chuyện với cậu:
– Michele thân mến, cha cần con giúp một điều, và cha không muốn con từ chối.
– Cha cứ nói, cậu mạnh dạn trả lời, con sẵn sàng làm bất cứ điều gì cha yêu cầu.
– Cha cần con cho biết lý do tại sao con lại u sầu trong mấy ngày gần đây.
– Vâng, đó là sự thật … Nhưng con tuyệt vọng, con không biết làm thế nào để vượt qua.
Nói rồi cậu bật khóc. Cha để cậu ta thở, rồi, theo cách vui đùa bảo cậu:
– Con là Tướng Magone, người đứng đầu toàn bộ băng nhóm Carmagnola mà không thể nói ra điều gì làm con buồn à?
– Con muốn làm điều đó, nhưng con không thể nói ra..
– Hãy nói cho cha thêm mấy lời.
– Con cảm thấy lương tâm bị cắn rứt.
– Vậy là cha hiểu rồi. Con có thể đặt mọi thứ trở lại một cách dễ dàng. Hãy tìm đến một cha giải tội và nói với vị ấy rằng con có điều gì đó không ổn trong quá khứ. Vị ấy sẽ hỏi con một vài câu hỏi, và con sẽ chỉ đơn giản trả lời “có” hay “không”. Phần còn lại, Chúa sẽ tha thứ tất cả cho con”.
Cậu đi tìm các vị linh mục nhưng không gặp ai. Tối hôm đó, Michele đến gõ cửa văn phòng của Don Bosco và nói: “Don Bosco, con rất ngại … Nhưng Chúa đã chờ đợi con đã rất lâu, và con không muốn làm cho Ngài chờ đến ngày mai”. Với sự giúp đỡ của Don Bosco, Michael đặt tất cả những đau khổ của mình dưới chân Chúa Giêsu bị đóng đinh. Don Bosco chứng kiến về sự phục sinh nơi tâm hồn chàng trai trẻ tuổi đó. Sau khi xưng tội xong, cậu ấy đã nói: “Giờ đây, con hạnh phúc dường nào!”
Ngày hôm sau, trong sân chơi, Michele trở lại vị trí đội trưởng của mình, và dẫn đội chơi đến một chiến thắng đáng nhớ.
Vào ngày 18 tháng 1 năm 1859, Michele bị đau bụng. Cậu ta đi đến phòng y tế, và bệnh không có vẻ đáng báo động chút nào. Don Bosco nhìn thấy cậu từ cửa sổ, và đã hỏi về tình hình sức khỏe của cậu. Cậu trả lời: “Không có gì đâu. Ở nhà có lúc con cũng bị đau như vậy”. Vào tối ngày 19 tháng 1, cơn đau trở nên dữ dội. Mẹ cậu được gọi tới khẩn cấp. Bác sĩ cũng đến thăm ngay lập tức, và sau khi khám cho cậu, đã lắc đầu. Y học trong những năm đó cũng chịu thua. Ngày 21, Michele Magone hấp hối. Những người bạn đau buồn cầu nguyện cho cậu. Don Bosco cho cậu rước lễ. Đêm trước đó, mẹ cậu phải trở lại làng để chăm sóc những đứa em nhỏ, nên lúc ấy chỉ Don Bosco ở bên cạnh Michele. Đột nhiên Michele dường như tỉnh dậy. Cậu ấy thì thầm: “Don Bosco, hãy nói với mẹ con là xin tha thứ cho con vì tất cả những nỗi buồn mà con đã gây ra mẹ trong cuộc sống. Con hối hận. Hãy nói với mẹ con rằng con yêu mến bà; rằng con đã can đảm và kiên trì thực hiện những việc tốt, rằng con sẵn sàng chết; rằng con rời khỏi thế giới này với Chúa Giêsu và với Mẹ Maria và con sẽ chờ mẹ con trên thiên đàng”. Khuôn mặt cậu dần bất động, và trong sự thanh thản, cậu ra đi khi chưa tròn 14 tuổi.
- Don Bosco và Michele Magone: lời mời gọi giáo dục
Khi gặp Don Bosco lần đầu tiên tại ga xe lửa Carmagnola, Michele Magone đã làm quen với vị linh mục trẻ và nhận được khuyên: “Tối nay bạn hãy cầu nguyện nhiệt thành với Cha chúng ta trên trời; cầu nguyện chân thành, hy vọng vào Ngài, Chúa sẽ ban nhiều điều cho tôi, cho bạn và cho mọi người”. Michael Magone đã đọc kinh Lạy Cha với hết tâm tình, đã cảm nhận tình yêu thương và sự quan tâm của Thiên Chúa qua sự lôi cuốn của Don Bosco.
Từ cuộc gặp gỡ đó, Don Bosco tiết lộ nghệ thuật giáo dục của mình: Đề nghị sự thay đổi cuộc sống mất trật tự đó và mời gọi cậu đến với những trải nghiệm có tính khả thi và hấp dẫn tại môi trường giáo dục của ngài.
Don Bosco đi vào cuộc sống riêng của Michael mà không sợ hãi, ngài dìu dắt cậu bé, kích hoạt trong cậu bằng tính năng động điển hình của hệ thống giáo dục phòng, đó là làm tăng trưởng những người trẻ “từ bên trong”, lôi kéo họ về phía những gì tốt lành với niềm vui và sự hài lòng, làm cho họ nhận thức sự nguy hiểm khi họ đang chạy miệt mài trên những con đường sai lầm, giúp họ chuẩn bị cho ngày mai thông qua sự hình thành vững chắc của nhân cách và lương tâm. Tại trường của Don Bosco và dưới cái nhìn đầy tình cha, Michael Magone tập kiên trì thông qua việc thực hành các bài tập đơn giản về cuộc sống thú vị của việc cầu nguyện, học tập và làm việc tốt cho bạn bè. Từ đó, Magone đã dần dần đạt đến một mức độ tuyệt vời của sự trọn hảo. Don Bosco xác tín rằng sự rạng ngời của các nhân đức mà chúng ta nói đến có thể bị lu mờ và hư mất vì từng chút cám dỗ; vì vậy, bất cứ điều gì nhỏ bé, nếu có thể giúp ta tập luyện các nhân đức thì phải được lưu tâm thực hành.
Lối diễn tả đặc trưng của phương pháp sư phạm này là thái độ ân cần, quan tâm giáo dục của Don Bosco, là những lời khuyên rằng Michael cần tìm những người bạn tốt để giữ gìn nhân đức thanh khiết, mời gọi cậu học hỏi và thực hành các nhân đức.
Tinh thần sống này nơi Magone được nuôi dưỡng bởi một lòng sùng kính hiếu thảo đối với Đức Maria, thống nhất với việc chuyên chăm làm việc thiện cho bạn bè của mình. Cậu được Don Bosco chỉ cho biết rằng việc thực hành đời sống đức hạnh như thế là phương tiện hiệu quả nhất để gia tăng tình yêu Thiên Chúa trong chúng ta. Điều chỉ dẫn ấy đã được cậu thực hành trong mọi dịp nhỏ nhất.
Michele Magone trưởng thành trong nhận thức của mình khi nghĩ đến việc thiếu sót trong tình yêu của mình với Thiên Chúa trong lúc không vâng theo thánh ý Ngài: “Con khóc khi nhìn chằm chằm vào mặt trăng mà trong nhiều thế kỷ xuất hiện, đã luôn thắp sáng bóng tối của trời đêm và không bao giờ bất tuân lệnh của Đấng Tạo Hóa; trong khi đó, con là một người còn quá trẻ, lại biết nhận ra những gì là hợp lý nơi giới luật mà Thiên Chúa ban cho con, con đã không vâng lời Ngài rất nhiều lần và con đã xúc phạm Ngài trong một ngàn cách”. Ý tưởng này đã đến trong tâm trí cậu trong giờ hấp hối mà cậu muốn gửi, qua Don Bosco, như một thông điệp tới mẹ của cậu, như một ý chí cuối cùng cho hòa giải và bình an.
Michele Magone, từ một đứa trẻ lang thang trên đường phố, hay gây gổ, ưa bạo lực, trở thành một linh hoạt viên, người an ủi đồng bạn, người xây dựng hòa bình và hòa giải. Thực hành những hoạt động bác ái cách cụ thể, cậu đã xây dựng tình bạn thực sự, trợ giúp bạn bè đồng trang lứa tránh xa những chuyện dối trá, xây dựng lại mối quan hệ cởi mở và chân thành với cha mẹ và giáo viên, để sống một cuộc sống và hoạt động hàng ngày trong hạnh phúc.
Tác giả: An Phong SDB