Ta vẫn hay nghe nói “Biết đâu là Họa biết đâu là Phúc”. Hình như cuộc sống luôn xảy ra những điều mà người ta không ngờ tới. Có những điều xem ra may mắn thì nhanh chóng biến thành tai họa: Có người trúng vé số vài tỷ bạc trong giây lát, nhưng ngay sau đó là chuỗi dài những tai họa do đồng tiền kiếm được mà không mất giọt mồ hôi nào đã gây ra. Có người gặp khó khăn “như là một đại họa”, nhưng ngay sau đó, họ nhận được những giá trị quý báu hơn cả tiền bạc, những bài học làm người và đã hiểu ra cách sâu xa thế nào là hạnh phúc thật.
Với người Kitô hữu, Tin mừng của Đức Kitô trình bày “các mối phúc”, và người ta quen gọi đó là “Tám mối phúc thật”. Đối với nhiều người, nhất là các bạn trẻ, các mối phúc này thật sự khó hiểu và khó chấp nhận như là các giá trị cao đẹp. Nên chăng, chúng ta trao đổi vài cách hiểu về các mối phúc này?
“Phúc cho ai có tâm hồn nghèo khó”: “Tâm hồn nghèo khó” khác với sự nghèo khó, tình trạng thiếu hụt vật chất cũng như một tâm hồn nghèo nàn về sự thật và cảm xúc. Người có tâm hồn nghèo khó không tích trữ những sự thế gian, sự an nhàn, tiện nghi, sự an toàn vật chất và những của cải mình muốn có. Đó là người biết đánh giá mọi sự mình có và biết trả cho Thiên Chúa những gì là của Ngài; từ đó, họ biết phó thác và tìm kiếm con đường hướng về Thiên Chúa hơn là những gì hư danh và phàm trần. Người có một tâm hồn nghèo khó sẽ sống thanh thản, phóng khoáng, sở hữu một sự giàu có thuộc về tâm linh.
“Phúc cho ai buồn sầu”: “Người buồn sầu” ở đây khác với những ai luôn thất vọng, bế tắc và đau khổ vì chuyện không may hay chuyện buồn của riêng mình, nhưng đó là người biết đau khổ với người khác và những gì là bất hạnh trong thế giới này do bởi căn nguyên của tội lỗi nơi con người, do sự tàn ác của người khác và những thói tật của chính mình, do sự phản bội tình yêu với Thiên Chúa lẫn với con người. Đó là người có lòng trắc ẩn, hiểu và biết cách nhìn sự khó khăn như là con đường chông gai có giá trị xứng với các mục tiêu lớn hơn trong đời sống.
“Phúc cho ai hiền lành”: “Người hiền lành” khác với những ai dại dột, nhút nhát, vị nể, sợ sệt và không muốn dấn thân. Đó là những ai sống vì tình yêu thương, bác ái, tha thứ nhưng không thoả hiệp mà tranh đấu đến cùng cho sự thật và không khoan nhượng với sự dữ, biết nói “không” với những gì làm tha hóa, huỷ hoại, hạ giá con người.
“Phúc cho ai khao khát công bình”: Người khao khát công bình khác với kẻ đi tranh dành quyền lợi, ưa thích sự sòng phẳng khắc nghiệt. Đó là người có ước mơ và hoài bảo đi tìm “sự công bình của Thiên Chúa” cho con người (Theo ngôn ngữ Thánh kinh, đó là những gì thuộc về Thiên Chúa, là sự thánh thiêng của Ngài). Trong hành trình tìm kiếm công bình và vì công lý, họ có thể gục ngã, nhưng lại biết chỗi dậy và tiếp tục đi tới, luôn mong muốn thực hiện những điều tốt nhất cho mọi người theo chân lý và bác ái.
“Phúc cho ai có tâm hồn trong sạch”: “Sự trong sạch” ở đây không phải chỉ là những gì liên quan đến giới tính hay dục tình, nhưng còn là cách sống của người sống đơn sơ, chân thành trước mặt Thiên Chúa và với mọi người, không giả dối, không hai mặt, không toan tính và không làm nô lệ cho sự dữ.
“Phúc cho ai có lòng thương xót”: Lòng thương xót không đơn giản chỉ là việc để ý đến người khác và thể hiện theo kiểu “làm từ thiện”, bày tỏ quyền uy ban phát giữa người là cấp trên và kẻ dưới quyền; hay một chút tình cảm ủy mị, mềm yếu nào đó – một chút thương hại dành cho những người “xem ra kém may mắn hơn ta”. Người có lòng thương xót là người biết, hiểu và chấp nhận kẻ khác “không như mình”, biết tha thứ, biết đón nhận, biết rộng mở cõi lòng để cho người khác có cơ hội sống hạnh phúc, và nếu có gì sai họ có thể làm lại cuộc đời, được biến đổi vì được đón nhận và tha thứ.
“Phúc cho ai xây dựng hoà bình”. Hòa bình của Thiên Chúa không phải là hoà bình theo kiểu thế gian. Hòa bình ấy không đơn giản chỉ là sự vắng bóng chiến tranh, thỏa hiệp “không ai gây sự trước và phần ai nấy giữ”, mà là “hoà bình nội tâm”- là sự bình an của chính Thiên Chúa ban cho những ai thiện tâm. Họ sở hữu sự bình an này khi có Chúa dẫn đường và có Ngài là ánh sáng soi dẫn mọi quyết định trong mọi tình huống của cuộc sống, thúc đẩy họ làm mọi việc vì nghĩ đến bác ái và hạnh phúc của người khác hơn là thực thi những chính sách và chu toàn nhiệm vụ thị uy sức mạnh.
“Phúc cho ai bị bách hại vì Tin mừng”: Đó là hạnh phúc và phần thưởng cho những ai làm chứng tá, mối phúc “được gọi là môn đệ thật của Chúa Giêsu”, biết sống và trung thành đến cùng với các giá trị Tin mừng, chấp nhận hy sinh, từ bỏ, thiệt hại vì Đức Tin và hy vọng mà Chúa Giêsu giới thiệu. Những ai sống với xác tín này sẽ có được hạnh phúc lớn lao và sự vĩnh hằng dù rằng lắm khi họ bị mọi người cho là ngu dại.
Như bạn thấy đó, các mối phúc theo Tin mừng là những giá trị “không ở mức bình thường”. Đó là những đề xuất hành động anh hùng, đòi hỏi Đức Tin, lòng yêu mến, sự can đảm và quyết tâm. Bạn hãy đọc thêm những dòng sau đây để có thể lựa chọn và sống các mối phúc trong khi có thể bạn đang phân vân giữa “phúc và họa”.
Phúc cho bạn, trong một thế giới đề cao sự dối trá và giả hình, bạn can đảm chọn sống trung thực và làm chứng cho sự thật dẫu biết rằng sự dối trá và thỏa hiệp thường cho bạn nhiều “cơ hội tiến thân”hơn, thì Sự thật sẽ giải thoát bạn và Bạn sẽ là người tự do thực thụ.
Phúc cho bạn, nếu bạn biết sống tuổi trẻ của mình với thái độ trân trọng sự sống và biết quan tâm đến nhân loại đang bước đi trong thế giới hiềm thù và đầy nghi nan, bạn sẽ là người của Hy vọng.
Phúc cho bạn, nếu trong một thế giới mà nhiều người chỉ biết đến quyền lợi riêng mình, bạn biết rộng mở cõi lòng với người khác và can đảm chấp nhận trả giá bằng sự hy sinh, bạn sẽ là người biến đổi thế giới hiện tại này.
Phúc cho bạn, nếu bạn biết xăn tay áo lên và hành động trong thế giưới đầy những tình huống thương tâm, đau khổ, thất bại…, hay bạn, trong sự hiện diện thầm lặng, trao ban tình yêu vô vị lợi cho người khác, biết cách thể hiện qua những hành vi cụ thể sự hợp tác và đối thoại, gặp gỡ mọi người trong sự Khôn ngoan và chân thành, bạn sẽ là người chạm tới tương lai – nơi Chân trời mới của mọi sự tốt lành mà nhân loại hằng mơ ước.
Phúc cho bạn, là người đang sống giữa một thế giới hiện đại và đầy tiện nghi nhưng mất dần định hướng về sự thiện hảo vĩnh cửu và bằng lòng với những gì tạm thời; nếu bạn không ngại khó khăn để đi tìm các giá trị đích thật cho cuộc sống, bạn sẽ chung tay dựng xây với mọi người một cuộc đời cho dù không luôn hoàn hảo nhưng đáng sống.
Và nếu bạn, với Đức tin và đủ can đảm để nói lên rằng Chúa Kitô là điểm tựa chắc chắn cho cuộc đời mình, bạn sẽ là ánh sáng và muối cho trần gian này.
Tác giả: Lê An Phong, SDB