BÀI GIẢNG LỄ: VẦNG ĐÔNG ĐANG ĐẾN VIẾT TIẾP BÀI CA HY VỌNG
Kính thưa cộng đoàn phụng vụ,
Chúng ta đang đứng ở những nhịp thở cuối cùng của Mùa Vọng. Chỉ vài giờ đồng hồ nữa thôi, bóng đêm của nhân loại sẽ được xua tan bởi ánh sáng của Đêm Cực Thánh. Trong thánh lễ sáng nay, Giáo hội cho chúng ta lắng nghe bài ca Benedictus – lời chúc tụng của tư tế Dacaria sau chín tháng thinh lặng. Đây là bài ca của một tâm hồn đã tìm lại được tiếng nói sau khi đã học được cách vâng phục và tin tưởng vào lòng thương xót của Thiên Chúa.
1. LỜI CHÚA (Lc 1, 67-79)
“Chúc tụng Đức Chúa là Thiên Chúa Ít-ra-en, đã viếng thăm và cứu chuộc dân Người… Thiên Chúa ta đầy lòng trắc ẩn, cho Vầng Đông tự chốn cao vời viếng thăm ta.”
Trọng tâm: Bài ca là lời tuyên xưng rực rỡ về một Thiên Chúa luôn giữ lời hứa, Đấng không đứng ngoài đau khổ của con người nhưng đã đích thân “viếng thăm” để đem lại ơn cứu độ và bình an.
2. GIẢI THÍCH LỜI CHÚA
Thưa cộng đoàn, bài ca của ông Dacaria là một áng văn tiên tri tuyệt mỹ, tóm kết toàn bộ chương trình cứu độ của Thiên Chúa qua ba hình ảnh then chốt:
- Sự Viếng Thăm: Trong tiếng Hy Lạp, từ “viếng thăm” (Episkepsato) mang nghĩa là Thiên Chúa cúi xuống trên sự khốn cùng của dân Ngài để giải thoát. Dacaria nhận ra rằng Thiên Chúa không xa cách, Ngài đã “nhớ lại lời giao ước” để can thiệp vào cuộc đời ông và vào lịch sử dân tộc.
- Vầng Đông (Oriens): Đây là tước hiệu tiên tri dành cho Đấng Messiah. Chúa Giêsu là ánh mặt trời mọc từ trên cao. Khác với ánh sáng thế gian có lúc mọc lúc lặn, Ngài là nguồn sáng vĩnh cửu, đến để chấm dứt đêm dài của tội lỗi và sự chết.
- Đường Nẻo Bình An: Mục đích cuối cùng của sự viếng thăm này không phải là để thị uy quyền lực, mà là để dẫn đưa những đôi chân đang lầm lạc trở về với nẻo chính đường ngay của sự hòa bình.
3. LIÊN HỆ VỚI BÀI ĐỌC I (2 Sm 7, 1-16)
Sự liên kết giữa Bài đọc I và Tin Mừng hôm nay chính là sự hoàn tất của một lời hứa vĩ đại.
Năm xưa, vua Đavít có ý định xây cho Chúa một ngôi đền lộng lẫy bằng gỗ bá hương. Thế nhưng, Thiên Chúa đã trả lời qua ngôn sứ Nathan: Ngài không cần một ngôi nhà bằng gạch đá do tay người phàm xây dựng, mà chính Ngài sẽ xây cho Đavít một “nhà” – tức là một dòng dõi vĩnh cửu.
Sáng nay, bài ca của Dacaria xác nhận rằng “nhà” vĩnh cửu ấy đã thành sự thật. Thiên Chúa đã không chọn cung điện, Ngài chọn cư ngụ nơi “Cung lòng” của Đức Maria, nơi dòng dõi Đavít, để từ đó ban tặng cho thế gian Đấng là Vầng Đông Cứu Độ. Thiên Chúa đã giữ lời hứa với Đavít một cách kỳ diệu vượt quá mọi mong đợi của con người.
4. SUY NIỆM VÀ ĐÀO SÂU
Hồng ân nảy mầm từ sự thinh lặng:
Ông Dacaria đã bị câm chín tháng vì thiếu đức tin. Nhưng chính thời gian im lặng cưỡng bách ấy đã trở thành một “khóa tĩnh tâm” quý giá. Khi ông chịu thinh lặng trước quyền năng Chúa, tâm hồn ông được thanh luyện để nhìn rõ hơn những điều kỳ diệu Chúa làm. Cha muốn nhắn nhủ cộng đoàn: Đôi khi những bế tắc, đau khổ hay những lúc Chúa dường như im lặng trong đời ta, lại chính là lúc Ngài đang chuẩn bị cho ta một bài ca chúc tụng sâu sắc hơn.
Thiên Chúa của lòng trắc ẩn:
Dacaria nhấn mạnh: “Thiên Chúa ta đầy lòng trắc ẩn”. Đây là lý do duy nhất khiến Chúa giáng sinh. Ngài xuống thế không phải vì chúng ta tài giỏi hay thánh thiện, mà vì Ngài thương xót thân phận yếu hèn, tội lỗi của chúng ta. Giáng Sinh là minh chứng rằng Thiên Chúa không thể đứng nhìn con người hư mất trong bóng tối mà không đưa tay cứu vớt.
Sứ mạng của kẻ dọn đường:
Dacaria nhìn con trai mình là Gioan và loan báo sứ mạng: “Con sẽ mang tước hiệu là ngôn sứ của Đấng Tối Cao”. Mỗi chúng ta, qua Bí tích Rửa tội, cũng mang sứ mạng của Gioan: trở thành tiếng kêu giữa hoang địa thế gian, dùng đời sống mình để loan báo rằng Ánh Sáng đã đến. Chúng ta được gọi để dọn đường cho Chúa vào lòng gia đình, vào môi trường sống của mình bằng sự hiền lành và khiêm nhường.
5. SUY TƯ CỦA GIÁO HỘI
Giáo hội đặt bài ca Benedictus vào mỗi giờ Kinh Sáng để nhắc nhở tín hữu rằng: Mỗi ngày mới là một “cuộc viếng thăm” mới của Thiên Chúa.
Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II từng chia sẻ: “Ánh sáng của Vầng Đông Kitô không chỉ soi sáng trí tuệ, mà còn sưởi ấm tâm hồn để con người biết yêu thương nhau hơn”.
Đức Thánh Cha Phanxicô cũng mời gọi chúng ta chiêm ngắm “văn hóa viếng thăm”. Như Thiên Chúa viếng thăm nhân loại, Mẹ Maria viếng thăm bà Êlisabét, Giáo hội muốn chúng ta cũng biết ra đi, viếng thăm những người đang bị bỏ rơi, những người ngồi trong “bóng tối” của sự cô đơn ngay trong những ngày lễ hội này. Giáng Sinh sẽ thực sự trọn vẹn khi ta trở thành “ánh sáng” cho những người anh em nghèo khổ nhất.
6. HƯỚNG SUY TƯ SỐNG HẰNG NGÀY (Thực hành mục vụ)
Thưa cộng đoàn, chỉ còn vài giờ ngắn ngủi để chuẩn bị lần cuối trước đêm cực thánh. Cha mời gọi anh chị em:
Dọn dẹp góc khuất tâm hồn: Hãy dùng những giờ phút còn lại để làm hòa với Chúa và với nhau. Đừng để một chút giận hờn hay ích kỷ làm lu mờ ánh sáng Giáng Sinh trong gia đình mình. Hãy để “Vầng Đông” soi chiếu và hóa giải mọi mâu thuẫn.
Lời chúc tụng gia đình: Tối nay, trước khi đến nhà thờ xem lễ Đêm, các gia đình hãy quây quần bên hang đá hay bàn thờ Chúa, cùng nói lời tạ ơn vì Chúa đã “viếng thăm” và gìn giữ gia đình mình suốt một năm qua.
Lời nguyện kết thúc:
Lạy Chúa Giêsu là Vầng Đông từ chốn cao vời, xin hãy đến soi sáng những góc tối trong tâm hồn chúng con. Xin cho chúng con biết học theo gương ông Dacaria, để dù trong hoàn cảnh nào, cuộc đời chúng con cũng vang lên bài ca chúc tụng lòng thương xót Chúa. Amen.