Hậu Tập Viện Micae Rua, Đà Lạt, 09/01/2019 – Sermonette Tuần 9 ngày kính Don Bosco – Ngày thứ 4
Kính thưa toàn thể cộng đoàn, hôm nay con muốn gửi tới toàn thể cộng đoàn đôi chút suy tư của mình qua chủ đề “Don Bosco, người đập tan những thành kiến”
Thành kiến hay định kiến thường được sử dụng để miêu tả những nếp suy nghĩ, quan điểm thường không thuận lợi, đánh giá chủ quan đối với người hoặc một nhóm người, bởi vì giới tính, quan điểm chính trị, quan hệ xã hội, tuổi tác, tôn giáo, chủng tộc/dân tộc, …, từ đó dẫn đến việc phân biệt đối xử.
Quả vậy, thành kiến xã hội theo hướng tiêu cực đã khiến cho con người ngày càng xa cách nhau, thậm chí là xem thường và loại bỏ những con người đáng thương trong xã hội. Điều này có thể thấy rõ trong hoàn cảnh xã hội thời Chúa Giê-su. Chẳng hạn, người phụ nữ ngoại tình, Da-kêu, Mát-thêu, và nhiều con người khác đã bị xã hội loại trừ vì những thành kiến. Có lẽ vì thế mà Chúa càng tỏ lòng thương xót và đến với họ. Tuy nhiên, chính Người cũng bị liệt vào những con người đó. Chính Ngài đã có lần phàn nàn rằng: “Con Người đến, cũng ăn cũng uống như ai, thì các ông lại bảo: “Đây là tay ăn nhậu, bạn bè với quân thu thuế và phường tội lỗi”. Không những thế, khi Người thực hiện những việc nhằm khôi phục phẩm giá con người thì lại bị xem là kẻ phá bỏ lề luật. Và cho dù Ngài đã khẳng định rằng Ngài đến để kiện toàn lề luật, nhưng bản án tử vẫn được thi hành bởi định kiến của xã hội. Thế nhưng cái chết đó lại là một mẫu gương quý giá nhất để những môn đệ sau này của Ngài bắt chước, trong đó có Don Bosco.
Khi đọc lại những trang hồi ký, con nhận ra rằng Don Bosco cũng tương tự như chính Thầy của mình. Trước hết, khi ngài thuật lại giấc mơ cho mọi người trong gia đình, chính anh trai An-tôn đã khẳng định rằng sau này cậu sẽ trở thành một tên tướng cướp. Đến lúc ngài quy tụ đám trẻ đường phố và thành lập nguyện xá, thì nhiều người cho ngài là kẻ cầm đầu, mê hoặc lũ trẻ để chuẩn bị làm cách mạng. Sự việc này đã đến tai của ông bá tước Cavour, ông đòi gặp Don Bosco và muốn ngài dẹp bỏ nguyện xá. Sau những lời phân trần của Don Bosco, ông quyết định cử người giám sát và báo cáo thường xuyên nguyện xá của ngài.
Một ngày nọ, ông hỏi lính canh: “Các anh đã thấy và nghe những gì về đám hỗn loạn đó?”. Lính canh trả lời: “Thưa ngài, chúng như một đạo quân vui vẻ, chơi đùa đủ kiểu. Trong nhà thờ, chúng tôi nghe những bài giảng gây kinh hãi. Don Bosco nói nhiều điều về hỏa ngục và ma quỷ, khiến chúng tôi khi nghe xong cũng muốn đi xưng tội”. “Thế còn về chính trị?” “Bọn chúng chẳng bao giờ nói về chính trị, chúng chẳng hiểu gì về chính trị cả. Bọn chúng toàn nói về cơm bánh, điều này thì đứa nào cũng nói”.
Thật lạ kỳ, một đám trẻ được giáo huấn để đảo chính lại chẳng hiểu chút gì về chính trị, một người cầm đầu chuẩn bị làm cách mạng thì lại chỉ nói về cơm ăn, áo mặc và thiên đàng. Và Don Bosco đã cho toàn thể mọt người thấy, đám trẻ đó làm cách mạng như thế nào. Đó là khi thành phố xảy ra dịch tả khiến rất nhiều người chết, đám trẻ của Don Bosco đã xung phong giúp những bệnh nhân trong thành phố, và kết quả là chẳng một ai nhiễm bệnh.
Những tưởng mọi chuyện đã chấm dứt, thì một lần nọ, người ta đồn lên rằng Don Bosco đã hóa điên vì những việc làm cho đám trẻ, vì có rất nhiều đứa trẻ vô gia cư, thậm chí là tội phạm đang ở trong nhóm trẻ của ngài. Lúc đó, mọi người đều xa lánh Don Bosco, các cộng tác viên bỏ mặc ngài, Đức Giám Mục thì không can thiệp. Kết cục, họ đã gởi hai linh mục để giúp đưa ngài vào nhà thương điên. Lát sau, xe ngựa tới nơi và qua cuộc trò chuyện ngài đã nhận ra ý định của họ. Ngay lập tức, ngài giả vờ đi theo họ rồi mời họ lên xe trước, và sau khi hai vị linh mục đã lên xe, ngài đóng sập cửa và nói với người đánh xe: “Người ta đang đợi hai vị này ở nhà thương điên!”
Kính thưa toàn thể cộng đoàn, trên đây chỉ là một trong những thành kiến và Don Bosco phải chịu. Thật vậy, cả cuộc đời ngài đã đối diện với rất nhiều đau khổ vì những thành kiến đến từ xã hội. Đến nỗi có lần ngài thốt lên rằng: “Nếu biết trước sẽ có nhiều đau khổ thế này thì cha đã không làm”. Tuy nhiên, vì lòng mến và vì học được mẫu gương của Thầy mình, cùng với đó là sự hướng dẫn của Đức Maria, ngài đã cam chịu và thực hiện những việc lạ đời. Ngài hiểu rằng những đau khổ của mình cũng chẳng thấm thía vào đâu so với những gì Chúa Giê-su phải chịu. Ngài hiểu rằng, khi làm công việc khôi phục và phát triển phẩm giá con người thì sẽ có kết quả như thế nào. Và điều đó, thì hầu hết ai cũng có thể thấy và khiến tất cả phải suy nghĩ lại chính bản thân mình. Có lẽ những việc làm của Don Bosco giống như câu nói của một triết gia. “Những gì mới mẻ thì đều bị coi là dở hơi.”
Khi đứng trước thành kiến, con nên làm gì? Rút lui và âm thầm chịu đựng? Phải chăng con cũng đứng lên và phá bỏ những thành kiến đó? Đúng là như vậy, con cũng sẽ đứng lên phá bỏ nhưng không phải bằng cách phản kháng, mà làm giống như Đức Ki-tô và Don Bosco, hay là những bậc tiền bối đi trước. Đó là vẫn tiếp tục công việc vì lợi ích của người khác. Quả vậy, những người theo Chúa thường gọi là những người đi ngược dòng đời, chính vì sự đi ngược đó mà sẽ không có ít thành kiến dành cho họ. Và những người Sa-lê-diêng cũng vậy, con cảm nhận được điều này. Vì có những mẫu gương vẫn âm thầm chịu đựng, tất cả vì phần ích người trẻ. Họ chấp nhận những đau khổ thường ngày vì Đức Ki-tô và Don Bosco. Như Don Bosco đã nói: “Vì người trẻ cha đã tiến lên với tất cả sự liều lĩnh”. Chính sự liều lĩnh đó đã sinh hoa kết quả mà ai cũng có thể thấy.
Thành kiến vẫn luôn có đó, và hầu hết mọi người đều thấy sự hiện diện của nó. Nó được hình thành bởi những lời xầm xì, những suy nghĩ thiếu tích cực. Bản thân con nghĩ rằng mình nên có óc phê bình nhưng không vì thế mà loại trừ và nghĩ xấu người khác. Thay vào đó, hãy lấy họ làm bài học và cố gắng tìm cơ hội để cùng nhau thăng tiến. Và nếu như có thành kiến với người khác, hãy dành cho họ những ý kiến tích cực, nếu đóng khung họ hãy đóng khung thật đẹp để lấy đó làm mẫu gương phấn đấu. Nói thì dễ, làm thì thì khó, nhưng không phải là không làm được. Vì thế, con nghĩ trong khi tiếp tục làm những công việc vì lợi ích cho người khác, ta hãy xin Thiên Chúa chúc lành cho công việc của mình.
Để kết thúc bài chia sẻ, con nguyện xin Thiên Chúa ban nhiều sức khỏe và bình an cho mọi người qua lời chuyển cầu của cha thánh Gioan Bosco.
Gioan Nguyễn Văn Hùng, SDB.