Hôm nay là ngày thứ nhất trong Tuần 9 ngày chuẩn bị mừng kính Cha Thánh Gioan Bosco. Trong niềm hân hoan mừng lễ Cha Thánh của chúng ta, con xin được chia sẻ đôi nét về ngài với chủ đề: “Don Bosco – Mẫu gương của Giới trẻ”. Để làm sáng tỏ điều đó, con xin được trình bày qua ba điểm chính Don Bosco – Mẫu gương sống vui tươi; Don Bosco – Mẫu gương học hỏi; và cuối cùng là Don Bosco – Mẫu gương đánh cắp cõi lòng Giới trẻ.
Con đường nên thánh mà Don Bosco thường dạy cho các học sinh của Ngài là “chu toàn bổn phận trong vui vẻ”. Quả thế, niềm vui là con đường và cũng là cách hiệu quả để giúp chúng ta dễ dàng được đón nhận và nên thánh. Don Bosco là một con người vui tươi như thế nào? Kính mời cộng đoàn cùng với con khám phá sự vui tươi ấy nơi ngài với điểm thứ nhất: Don Bosco – Mẫu gương sống vui tươi.
Nếu ai đã từng đọc cuốn sách “Don Bosco Vui Tính”, người ấy sẽ thấy ngài thực sự là một người luôn luôn vui tươi và hài hước. Don Bosco luôn cho thấy vẻ đẹp của cuộc đời và làm lan tỏa niềm vui nơi cặp mắt sáng ngời và sâu thẳm của ngài. Bất cứ ai có cơ hội gặp gỡ Don Bosco đều không thể quên khuôn mặt đầy lôi cuốn và tươi cười của ngài. Nụ cười không bao giờ ngừng xuất hiện trên khuôn mặt của ngài dù ngài phải đối diện với bất kỳ cảnh huống khó khăn hay căng thẳng nào. Một biến cố xảy ra là sau khi ngài bị một nhóm côn đồ bắn rách áo mà không trúng người, ngài đã thốt lên: “Tội nghiệp chiếc áo dòng của ta, mày đã thành nạn nhân rồi!” Don Bosco thích lặp đi lặp lại rằng: “Hãy vui lên và làm việc thiện và để cho đàn chim sẻ ca hát”. Thậm chí, ngài vẫn có thể khôi hài trong những giây phút cuối đời trên giường bệnh, ngài nói với một hội viên: “Viglietti, lấy cho cha ly cà phê đá nhưng phải thật nóng”.
Tuy nhiên, sự vui tươi lạc quan nơi Don Bosco đã bắt nguồn từ một quyết định mạnh mẽ khi ngài còn là một đứa trẻ. Khi Gioan Bosco còn nhỏ, có nhiều Linh mục hay qua lại Castenuovo. Gioan Bosco được giáo dục tốt và có tính lễ phép, nên thường đến gặp chào các ngài với mong muốn được chỉ dạy về đường thiêng liêng và được các ngài ban cho một nụ cười thân thiện hay một lời nói vui vẻ. Nhưng hồi đó người ta cho rằng vẻ nghiêm nghị tuyệt đối là tác phong duy nhất xứng với các Linh mục và Tu sĩ. Bởi vậy các Linh mục hầu như không để ý tới lời chào của cậu bé và cứ tiếp tục bước đi. Gioan rất buồn tủi nên đã nói với mẹ: “Một lời nói vui vẻ, một lời khuyên tốt lành, một nụ cười thân thiện, có làm các ngài mất công gì đâu! Mà sẽ làm ích cho tâm hồn con biết mấy! Chúa Giêsu xưa đã không cư xử như thế. Mẹ hãy tin con, nếu con mà được làm Linh mục, con sẽ dâng hiến cả cuộc đời của con cho các trẻ em. Các em sẽ không bao giờ thấy con nghiêm nghị quá như thế đối với chúng. Con sẽ chào hỏi các em trước và con sẽ vui đùa với các em. Con sẽ tập cho chúng chơi, ca hát và con sẽ cố gắng dùng sự vui tươi để cứu vớt chúng”.
Sống tốt và sống vui là mục tiêu mà Don Bosco đưa vào cuộc sống của ngài. Ngài nhận ra rằng, bầu khí thuận lợi để người trẻ thực sự phấn khởi, vui vẻ, tràn đầy sức sống và lớn lên lành mạnh chính là bầu khí của niềm vui. Don Bosco thường nhắn nhủ với các học sinh của ngài: “Nếu các con muốn nên tốt lành, hãy thực hiện ba điều này: “Vui vẻ, học hành và lòng đạo đức”. Ba giá trị này được liên kết chặt chẽ với hệ thống giáo dục của ngài.
Ngoài sự vui tươi, Don Bosco còn mang trong mình một tinh thần ham học hỏi vì giới trẻ và phần rỗi các linh hồn:
Gioan Bosco rất ham thích học hỏi vì cậu nhận thức được cái giá trị của việc học, để thực hiện ước mơ trở thành Linh mục giúp đỡ các trẻ em nghèo và bị bỏ rơi. Quả thật, cậu bé Gioan đã làm được và đã trở thành một Linh mục có trái tim cháy bỏng tình yêu cho giới trẻ và xứng đáng được gọi là “Cha, Thầy, Bạn của giới trẻ”.
Ngày kia, Gioan Bosco đã được mẹ dẫn đi xem xiếc. Cậu chăm chú nhìn người biểu diễn và một ý tưởng đẹp đã đến với cậu. Cậu quyết tâm học xiếc và ảo thuật để biểu diễn với mục đích quy tụ đám bạn và kêu gọi chúng cầu nguyện. Quá trình học ảo thuật của cậu không hề dễ dàng chút nào. Cũng như những diễn viên ảo thuật khác, để diễn một trò ảo thuật, người diễn viên phải có mục đích, một lòng yêu mến mãnh liệt thì mới có thể làm hấp dẫn người xem. Cũng vậy, Gioan Bosco đã phải tập từ ngày này qua ngày khác đến khi thuần thục. Bên cạnh đó, cậu đã phải trả giá bằng những vết bầm tím và ê ẩm nhiều nơi trên thân thể do té ngã trong khi tập luyện. Chắc chắn cũng có những lúc cậu muốn bỏ cuộc, nhưng khi nghĩ tới các trẻ nghèo khổ và phần rỗi các linh hồn, cậu tiếp tục luyện tập và đã trở nên nhà ảo thuật tài ba. Cậu đã giúp cho mọi người có lòng quảng đại với Chúa qua các lời kinh trong những buổi biểu diễn của mình.
Khi học ở chủng viện, Gioan Bosco cũng cho thấy nỗ lực học hỏi vì giới trẻ và các linh hồn của thầy. Trước khi vào Chủng viện, thầy Gioan Bosco đã đưa ra cho mình 9 quyết định sống. Một trong những quyết định đó là: “Trong quá khứ tôi đã phục vụ thế gian, với việc đọc sách vở nhảm nhí, từ bây giờ tôi sẽ cố phụng thờ Thiên Chúa bằng việc đọc các tác phẩm đạo đức”. Gioan đã quyết tâm từ bỏ lối sống trần thế để theo sát hành trình trở thành Linh mục của mình. Ngoài ra, khi sống ở chủng viện, thầy luôn tiết kiệm thời gian để có thể trau dồi cho mình những kiến thức quan trọng. Cụ thể vào mỗi buổi sáng, thầy luôn là người thức dậy trước nhất. Thầy nhanh chóng mặc quần áo, dọn giường xếp chăn, rồi ngồi bên cửa sổ đọc sách được khoảng mười lăm phút. Sách vở dù dày đến mấy cũng không thành vấn đề. Thầy Gioan không bao giờ bỏ sót một trang nào và đọc rất chăm chỉ. Thầy không đọc để mua vui hay tò mò nhưng là để học hỏi. Trong thời gian nghỉ hè, ngoài những công việc chân tay, thầy Gioan Bosco cũng tranh thủ trau dồi cho mình những kiến thức cần thiết như học sinh ngữ. Đó là cách để Gioan Bosco dành mọi sự cho sứ mệnh giới trẻ sau này.
Cả cuộc đời Don Bosco luôn mang trong mình nột khao khát là được học hỏi mọi nơi mọi lúc. Don Bosco luôn đặt cuộc đời mình với châm ngôn sống: “Vì các con cha học hỏi, vì các con cha làm việc, vì các con cha sống, vì các con cha sẵn sàng hy sinh mạng sống mình”.
Chính qua cuộc sống tỏa sáng tình yêu và làm việc không mỏi mệt vì giới trẻ, Don Bosco có thể được gọi là mẫu gương đánh cắp cõi lòng người khác, cách riêng là giới trẻ.
Trong khoản Hiến luật đầu tiên của Tu hội Thánh Phanxicô Salê, Don Bosco nói: “Cha đã nguyện hứa với Chúa rằng cho đến hơi thở cuối cùng cha vẫn sống cho giới trẻ nghèo của cha”. Quả thật, tất cả cuộc sống của ngài dành trọn cho giới trẻ. Một lần kia, trong một lá thư gửi cho cha Giám đốc, các Giáo sư, các Giáo viên và tất cả học sinh của trường Salêdiêng ở Lanzo – Tôrinô (ngày 03/01/1876), Don Bosco bộc lộ tâm tình yêu thương dành cho giới trẻ như sau: “… Chúng con là những kẻ trộm, chúng con đã lấy hết tất cả những gì của cha… Cha chỉ còn lại một trái tim nghèo nàn, thế mà chúng con cũng đánh cắp nó. Chúng con đã chiếm hết tình yêu thương của cha rồi…”. Chính vì Giới trẻ đã chiếm lấy trọn vẹn con tim của Don Bosco, nên Don Bosco cũng đã chiếm được con tim và cõi lòng của biết bao Giới trẻ. Một điều kỳ diệu đã xảy ra khiến biết bao người phải kinh ngạc. Don Bosco đã đánh cắp được gần 300 cõi lòng của các tù nhân trẻ, hư hỏng tại một nhà tù ở Tôrinô. Ngài đã xin phép ngài Bộ trưởng để cho tất cả các tù nhân trẻ đi dạo chơi một ngày mà không chịu bất cứ sự giám sát nào của cảnh vệ nhà tù. Ngài hứa danh dự với ngài Bộ trưởng, nếu có một trong số các tù nhân bỏ trốn thì ngài sẽ là người thay thế để ngồi tù. Thế là một ngày dạo chơi, chạy nhảy và la hét inh ỏi của các tù nhân trẻ xảy ra và Don Bosco luôn là trung tâm của cuộc dạo chơi. Điều kỳ lạ là không một tù nhân nào bỏ trốn. Khi mặt trời sắp lặn, Don Bosco dẫn các tù nhân quay lại nhà tù. Ông quản đốc nhà tù vội vàng nhẩm đếm: “Ồ! chúng vẫn còn đủ”. Ngài bộ trưởng vô cùng ngạc nhiên và nói: “Tại sao cha làm được những chuyện như vậy mà chúng tôi lại không sao làm nổi?” Don Bosco trả lời: “Bởi vì nhà nước thì lo chỉ huy và trừng trị. Họ đâu có làm được gì hơn nữa. Còn tôi, tôi yêu thương bọn trẻ ấy. Và vì tôi là Linh mục nên tôi có một sức mạnh tinh thần mà ngài không thể nào hiểu được”.
Một quả tim cháy bỏng tình yêu, một khát khao ôm trọn lấy Giới trẻ, cách riêng Giới trẻ ghèo và bị bỏ rơi, Don Bosco đã dẫn dắt được nhiều bạn trẻ và các linh hồn về với Thiên Chúa. Con thiết nghĩ, Don Bosco cũng đã và đang đánh cắp trái tim của mọi người chúng ta. Cha chúng ta không ngừng mời gọi mỗi chúng ta tiếp bước ngài, phục vụ Thiên Chúa qua đời sống thánh hiến Salêdiêng, cách riêng phục vụ Giới trẻ nghèo và bị bỏ rơi. Don Bosco khe khẽ đi vào cuộc đời của mỗi chúng ta. Ngài là cầu nối để chúng ta cảm nghiệm được tình yêu bao la mà Thiên Chúa dành cho từng người. Biết đâu giờ này con hay một ai đó đây cũng đang phải cực nhọc để mưu sinh, bán những tờ vé số hay chỉ là một tên ăn mày đầu đường xó chợ hoặc cũng có thể là một người con ngỗ nghịch trong gia đình, một kẻ phá hoại ngoài xã hội v.v.. Nhưng Chúa đã gửi Don Bosco đến quyến rũ con, quyến rũ mọi người và đánh cắp trái tim chúng ta cho Chúa, cho Don Bosco và cho Giới trẻ. Với riêng con, khi nhìn lại chính mình con cảm thấy thật hạnh phúc – bình an. Và có lẽ từng người đang hiện diện nơi đây cũng có cảm nhận hạnh phúc – bình an ấy giống như con. Chúng ta hạnh phúc và may mắn vì được biết Don Bosco. Chúng ta không phải là một trong những người trẻ bị hất hủi, cô đơn, nghèo khổ và bị bỏ rơi ở ngoài kia hay là một trong những con người xấu số – tàn tật. Thật sự mà nói, chúng ta may mắn hơn họ rất nhiều. Đôi lúc con tự hỏi mình rằng: Nếu con là một trong những trẻ nghèo ấy, thì sẽ như thế nào? Tất cả là hồng ân lớn lao mà Thiên Chúa đã ban cho chúng ta, cách riêng là cho chính bản thân con. Giờ đây, qua Don Bosco, Thiên Chúa mời gọi con, cũng như mời gọi từng người trong chúng ta vượt ra khỏi bức tường của bản thân bằng việc chia sẻ của ăn áo mặc; bằng việc đón nhận và lắng nghe nỗi đau của người khác nhất là các trẻ nghèo và bị bỏ rơi. Hãy mở rộng con tim và dang rộng đôi tay để yêu và ôm lấy những mảnh đời bị hất hủi, cô đơn, nghèo khổ, và nhất là giới trẻ nghèo và bị bỏ rơi.
Với đôi dòng chia sẻ đơn sơ và những suy tư còn nông cạn của con về Cha Thánh Giioan Bosco, con mong ước có thể giúp cộng đoàn hiểu hơn về thánh nhân và noi theo ngài khơi dậy tình yêu Thiên Chúa nơi với những người xung quanh, cách riêng cho Giới trẻ nghèo và bị bỏ rơi. Cuối cùng, trong tâm tình của Tuần 9 ngày chuẩn bị mừng lễ Cha Thánh Gioan Bosco “Cha, Thầy và Bạn của Giới trẻ”, con xin kính chúc mọi người có những ngày chuẩn bị thật sốt sắng và một ngày lễ thánh thiện cùng những ơn lành của Chúa qua người Cha đáng kính của chúng ta.
Vinh Sơn Lê Thành Trung, SDB